Στην αρχαία Ελλάδα η αναζήτηση για την πραγματική φύση και την υπόσταση του ανθρώπου είχε φτάσει σε πολύ υψηλό επίπεδο.
Φιλόσοφοι, όπως ο Σωκράτης, ο Πλούταρχος και ο Πυθαγόρας, υποστήριζαν την θεωρία του δυϊσμού άυλης ψυχής-υλικού σώματος.
Σύμφωνα με τις ιδέες του πλατωνισμού, η ψυχή θεωρείται άυλη, αθάνατη και έδρα των πνευματικών λειτουργιών του ανθρώπου, αποτελώντας δηλαδή στην ουσία το πραγματικό εγώ του ανθρώπου η επίγεια και βιολογική ζωή του οποίου, είναι ένα ατυχές γεγονός από το οποίο πρέπει να ξεφύγει. Αυτό φυσικά έρχεται σε αντιδιαστολή με τα όσα πίστευαν οι Εβραίοι για την ανθρώπινη φύση, κάτι που φαίνετα
ι έντονα στους ψαλμούς του Δαυίδ, αλλά και στο σύνολο των εβραϊκών γραφών γενικότερα.
Στο σημείο αυτό πρέπει να διατυπώσουμε το εξής ερώτημα: Αν ο Γιαχβέ ήταν ο Θεός-Πατήρ δεν θα έπρεπε, πέρα από κάποιες εντολές για τον τρόπο συμπεριφοράς των ανθρώπων μεταξύ τους, να αποκαλύψει την ύπαρξη της μετά θάνατον ζωής στους Εβραίους; Δεν θα ήταν λογικό να τους διδάξει ότι η ζωή πάνω στη γη είναι προσωρινή, οπότε δεν έχει νόημα η προσκόλληση στα υλικά αγαθά, τα οποία χάνονται με τον θάνατο; Παρ' όλα αυτά βλέπουμε να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Ο Γιαχβέ (Σαμαέλ-Σατανάς) ενσταλάζει στους οπαδούς του μια νοοτροπία δούναι και λαβείν, σύμφωνα με την οποία ως ανταπόδωση για την υποταγή σε αυτόν, τους υπόσχεται υλικά αγαθά, δόξα και ευημερία σε αυτή τη γη.
Πάμε να εξετάσουμε, λοιπόν, αυτά τα χωρία των ψαλμών, που δείχνουν το υλιστικό πνεύμα του εβραϊκού λαού και την αντίληψη του για τον θάνατο του σώματος.
Ψαλ. 26,2 ἐν τῷ ἐγγίζειν ἐπ᾿ ἐμὲ κακοῦντας τοῦ φαγεῖν τὰς σάρκας μου, οἱ θλίβοντές με καὶ οἱ ἐχθροί μου, αὐτοὶ ἠσθένησαν καὶ ἔπεσαν.
Ψαλ. 26,2 Ενῷ με επλησίαζον οι κακοποιοί άνθρωποι, δια να καταφάγουν τας σάρκας μου, αυτοί, που με έθλιβαν και οι εχθροί μου, εκλονίσθησαν και έπεσαν κάτω.
Ψαλ. 26,12 μὴ παραδῷς με εἰς ψυχὰς θλιβόντων με, ὅτι ἐπανέστησάν μοι μάρτυρες ἄδικοι, καὶ ἐψεύσατο ἡ ἀδικία ἑαυτῇ.
Ψαλ. 26,12 Μη με παραδώσης εις τα χέρια εκείνων που με καταθλίβουν. Διότι εσηκώθησαν εναντίον μου συκοφάνται, διετύπωσαν ψευδείς κατηγορίας εναντίον μου.
Ψαλ. 26,13 πιστεύω τοῦ ἰδεῖν τὰ ἀγαθὰ Κυρίου ἐν γῇ ζώντων.
Ψαλ. 26,13 Εγώ όμως πιστεύω, ότι θα ζήσω και θα ίδω τα αγαθά του Κυρίου σε αυτή την γη των ζωντανών.
Σχόλιο: Οι Εβραίοι λοιπόν, ελπίζουν ότι θα γλιτώσουν από το θάνατο για να απολαύσουν τα υλικά αγαθά, που ο Γιαχβέ θα τους δώσει. Η φράση μάλιστα "εν γη ζώντων" δείχνει πόσο συνυφασμένη είναι γι' αυτούς η έννοια της ζωής με αυτή τη γη.
Ψαλ. 32,18 ἰδοὺ οἱ ὀφθαλμοὶ Κυρίου ἐπὶ τοὺς φοβουμένους αὐτὸν τοὺς ἐλπίζοντας ἐπὶ τὸ ἔλεος αὐτοῦ,
Ψαλ. 32,18 Ιδού οι οφθαλμοί του Κυρίου βλέπουν στοργικώς όλους, όσοι τον σέβονται, όλους όσοι ελπίζουν στο έλεός του,
Ψαλ. 32,19 ῥύσασθαι ἐκ θανάτου τὰς ψυχὰς αὐτῶν καὶ διαθρέψαι αὐτοὺς ἐν λιμῷ.
Ψαλ. 32,19 δια να γλυτώση από πρόωρον η άδικον θάνατον την ζωήν των και να τους τροφοδοτήση και τους θρέψη εις περίοδον λιμού.
Σχόλιο: Μόνιμη ανησυχία και πάλι είναι η διαφυγή από τα "χέρια" του θανάτου. Όποιος ερμηνεύσει εδώ τον θάνατο των ψυχών, σαν πνευματικό θάνατο είναι το λιγότερο αφελής, αφενός μεν διότι ψυχή σημαίνει ζωή στο σημείο αυτό, αφετέρου δε διότι δεν γίνεται να μιλάει για πνευματικό θάνατο και αμέσως μετά να αναφέρεται σε λιμό που σχετίζεται με τον θάνατο του σώματος.
Ψαλ. 77,39 καὶ ἐμνήσθη ὅτι σάρξ εἰσι, πνεῦμα πορευόμενον καὶ οὐκ ἐπιστρέφον.
Ψαλ. 77,39 Είχεν υπ' όψιν του ο Κυριος, ότι αυτοί ήσαν αδύνατες σάρκες, πνοή ανέμου περαστική, η οποία δεν επιστρέφει πάλιν.
Σχόλιο: Ο άνθρωπος αντιμετωπίζεται σαν ένα κομμάτι σάρκας, που όταν πεθαίνει χάνεται ανεπιστρεπτί.
Ψαλ. 102,14 ὅτι αὐτὸς ἔγνω τὸ πλάσμα ἡμῶν, ἐμνήσθη ὅτι χοῦς ἐσμεν.
Ψαλ. 102,14 Διότι αυτός γνωρίζει από τι επλάσθημεν, έχει πάντοτε υπ' όψιν του, ότι είμεθα πλασμένοι από το χώμα της γης.
Σχόλιο: Στις εβραϊκές γραφές ο Αδάμ ταυτίζεται πάντα οντολογικά με το χώμα. Μην ξεχνάμε ότι η λέξη "Αδάμ" που χρησιμοποιείται για να δηλώσει την έννοια του ανθρώπου στα εβραϊκά σημαίνει "χωματένιος", "γήινος". Ο ίδος ο Γιαχβέ δηλώνει στην Γένεση 3,19: "Χώμα είσαι και στο χώμα θα επιστρέψεις".
Ψαλ. 103,33 ᾄσω τῷ Κυρίῳ ἐν τῇ ζωῇ μου, ψαλῶ τῷ Θεῷ μου ἕως ὑπάρχω·
Ψαλ. 103,33 Θα ψάλλω εις όλην μου την ζωήν προς τον Κυριον. Θα υμνολογώ τον Θεόν μου, εφ' όσον υπάρχω.
Σχόλιο: Η πρόθεση "έως" εδώ, δηλώνει μια ενέργεια που γίνεται μέχρι μια ορισμένη χρονική στιγμή. Θα ψάλλει δηλαδή τον Κύριο μέχρι την στιγμή που θα υπάρχει, για όσο υπάρχει. Άρα υπονοείται ότι κάποια στιγμή η ύπαρξη του θα λάβει τέλος, προφανώς με τον θάνατο. Μπορεί βέβαια να ισχυριστεί κάποιος ότι εννοείται το τέλος της ύπαρξης πάνω στη γη. Από την στιγμή όμως που δεν διευκρινίζεται κάτι τέτοιο και έχοντας υπ' όψιν την αντίληψη των Εβραίων περί θανάτου σαν το οριστικό τέλος της ζωής είναι πιο ασφαλές να καταλήξουμε στο πρώτο συμπέρασμα.
Ψαλ. 111,1 Μακάριος ἀνὴρ ὁ φοβούμενος τὸν Κύριον, ἐν ταῖς ἐντολαῖς αὐτοῦ θελήσει σφόδρα·
Ψαλ. 111,1 Μακάριος είναι ο άνθρωπος, ο οποίος σέβεται και ευλαβείται τον Κυριον. Αυτός που ποθή να γνωρίζη και να εφαρμόζη τον νόμον του Θεού.
Ψαλ. 111,2 δυνατὸν ἐν τῇ γῇ ἔσται τὸ σπέρμα αὐτοῦ, γενεὰ εὐθέων εὐλογηθήσεται.
Ψαλ. 111,2 Ισχυροί θα είναι οι απόγονοί του στον κόσμον αυτόν. Ως γενεά δε δικαία θα έχουν την ευλογίαν του Θεού.
Ψαλ. 111,3 δόξα καὶ πλοῦτος ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ, καὶ ἡ δικαιοσύνη αὐτοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος.
Ψαλ. 111,3 Η δόξα και ο πλούτος θα υπάρχουν εις την οικογένειάν του και η δικαιοσύνη αυτού θα παραμένη εις αιώνα αιώνος.
Σχόλιο: Όπως έγραψα και στον πρόλογο ο Γιαχβέ, ως αντάλλαγμα για την πίστη και τις υπηρεσίες των οπαδών του, χαρίζει ισχυρούς απογόνους, δόξα και πλούτη στις οικογένειες τους. Καμιά αναφορά για ουράνια ανταμοιβή, όλα μετριούνται με το χρήμα και την διαιώνιση της φυλής, μέσω ισχυρών απογόνων που θα επικρατήσουν έναντι των εχθρών.
Ψαλ. 113,24 ὁ οὐρανὸς τοῦ οὐρανοῦ τῷ Κυρίῳ, τὴν δὲ γῆν ἔδωκε τοῖς υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων.
Ψαλ. 113,24 Ο υπεράνω του ουρανού ανήκει στον Κυριον· την γην όμως έδωκεν ως κατοικίαν στους ανθρώπους.
Ψαλ. 113,25 οὐχ οἱ νεκροὶ αἰνέσουσί σε, Κύριε, οὐδὲ πάντες οἱ καταβαίνοντες εἰς ᾅδου,
Ψαλ. 113,25 οι νεκροί δεν σε δοξάζουν, Κυριε. Αυτοί, οι οποίοι κατεβαίνουν στον άδη, δεν σε ενθυμούνται και δεν σε δοξολογούν.
Ψαλ. 113,26 ἀλλ᾿ ἡμεῖς οἱ ζῶντες εὐλογήσομεν τὸν Κύριον, ἀπὸ τοῦ νῦν, καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος.
Ψαλ. 113,26 Αλλά ημείς, που ζώμεν, θα δοξολογήσωμεν τον Κυριον στους αιώνας των αιώνων.
Σχόλιο: Εδώ έχουμε μια πολύ σημαντική διάκριση. Ξεκαθαρίζεται ότι ο ουρανός ανήκει στον θεό, ενώ η γη αποτελεί την μόνιμη κατοικία των ανθρώπων. Απορρίπτεται τελείως, με αυτό το χωρίο, η ουράνια καταγωγή του ανθρώπου, ο οποίος μετά τον θάνατο πηγαίνει στον άδη. Η ιδέα ταύτισης του άδη με την μετά θάνατον ζωή δεν υφίσταται, διότι πουθενά στην Π.Δ. δεν γίνεται αναφορά για ενσυνείδητη κατάσταση των ψυχών ή για μέση κατάσταση των ψυχών μετά τον θάνατο.
Ψαλ. 114,3 περιέσχον με ὠδῖνες θανάτου, κίνδυνοι ᾅδου εὕροσάν με· θλῖψιν καὶ ὀδύνην εὗρον,
Ψαλ. 114,3 Θανάσιμοι πόνοι και αγωνίαι θανάτου με έχουν περικυκλώσει. Φοβεροί κίνδυνοι με ευρήκαν, οι οποίοι απειλούν να με κρημνίσουν στον άδην. Θλίψιν και οδύνην συνήντησα.
Ψαλ. 114,4 καὶ τὸ ὄνομα Κυρίου ἐπεκαλεσάμην· ὦ Κύριε, ῥῦσαι τὴν ψυχήν μου.
Ψαλ. 114,4 επεκαλέσθην το όνομα του Κυρίου και είπα· Ω Κυριε, σώσε την ζωήν μου.
Ψαλ. 114,8 ὅτι ἐξείλετο τὴν ψυχήν μου ἐκ θανάτου, τοὺς ὀφθαλμούς μου ἀπὸ δακρύων καὶ τοὺς πόδας μου ἀπὸ ὀλισθήματος.
Ψαλ. 114,8 ο Κυριος εγλύτωσε την ζωήν μου από τον θάνατον, τους οφθαλμούς μου τους απήλλαξεν από τα δάκρυα και τους πόδας μου τους διεφύλαξεν από ολισθήματα.
Ψαλ. 114,9 εὐαρεστήσω ἐνώπιον Κυρίου, ἐν χώρᾳ ζώντων.
Ψαλ. 114,9 Δια τούτο, εφ' όσον θα ζω, θα προσπαθώ να πράττω πάντοτε το ευάρεστον ενώπιον Κυρίου.
Σχόλιο: Βλέπουμε εδώ την τεράστια θλίψη που προκαλεί στους Εβραίους η ιδέα και μόνο του θανάτου. Το αίσθημα αυτό είναι διάχυτο μέσα στην Π.Δ. όπου πουθενά δεν αναφέρεται ως προοπτική, η ουράνια ζωή μετά τον θάνατο. Απεναντίας, μετά τον θάνατο ο άνθρωπος, ανεξάρτητα από το αν ήταν καλός ή όχι καταλήγει στον τάφο. Με αυτό σαν δεδομένο ο προσευχόμενος εκλιπαρεί για περισσότερα χρόνια ζωής.
Ψαλ. 117,10 πάντα τὰ ἔθνη ἐκύκλωσάν με, καὶ τῷ ὀνόματι Κυρίου ἠμυνάμην αὐτούς·
Ψαλ. 117,10 Ολα τα γύρω έθνη με περιεκύκλωσαν, εγώ όμως με το όνομα του Κυρίου, υπερήσπισα τον εαυτόν μου.
Ψαλ. 117,14 ἰσχύς μου καὶ ὕμνησίς μου ὁ Κύριος καὶ ἐγένετό μοι εἰς σωτηρίαν.
Ψαλ. 117,14 Ο Κυριος είναι η δύναμίς μου, είναι η δοξολογία μου, αυτός έγινε η σωτηρία μου.
Ψαλ. 117,17 οὐκ ἀποθανοῦμαι, ἀλλὰ ζήσομαι καὶ διηγήσομαι τὰ ἔργα Κυρίου.
Ψαλ. 117,17 δεν θα αποθάνω εγώ , αλλά θα ζήσω και θα διηγούμαι τα έργα του Κυρίου.
Ψαλ. 117,18 παιδεύων ἐπαίδευσέ με ὁ Κύριος καὶ τῷ θανάτῳ οὐ παρέδωκέ με.
Ψαλ. 117,18 Δια μέσου πολλών δοκιμασιών με επαιδαγώγησε ο Κυριος, αλλά δεν με παρέδωκεν στον θάνατον.
Σχόλιο: Η σωτηρία είναι έννοια στενά συνδεδεμένη για τους Εβραίους με την επίγεια ζωή. Εξάλλου στις Εβραϊκές γραφές η μακροζωία ταυτίζεται με την ευλογία του Γιαχβέ, ενώ ταυτόχρονα τονίζεται ότι ο σωματικός θάνατος είναι κατάρα.
Ψαλ. 118,175 ζήσεται ἡ ψυχή μου καὶ αἰνέσει σε, καὶ τὰ κρίματά σου βοηθήσει μοι.
Ψαλ. 118,175 θα ζήσω και θα σε υμνώ, αι δε δίκαιαι κρίσεις σου θα με βοηθήσουν.
Σχόλιο: Εδώ ο όρος "ψυχή" έχει την έννοια του ατόμου και του ανθρώπου σαν οντότητα. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο χωρία σχετικά με την ψυχή, το ένα από τους αριθμούς και το άλλο από τον Ιεζεκιήλ.
Αρ. 6,6 πάσας τὰς ἡμέρας τῆς εὐχῆς Κυρίῳ ἐπὶ πάσῃ ψυχῇ τετελευτηκυίᾳ οὐκ εἰσελεύσεται·
Αρ. 6,6 Ολας τας ημέρας, που διαρκεί το τάξιμό του, δεν θα εισέλθη εις δωμάτιον, όπου υπάρχει νεκρός.
Η ψυχή στο σημείο αυτό χρησιμοποιείται για να δηλώσει τον νεκρό.
Ιεζ. 18,4 ὅτι πᾶσαι αἱ ψυχαὶ ἐμαί εἰσιν, ὃν τρόπον ἡ ψυχὴ τοῦ πατρός, οὕτως καὶ ἡ ψυχὴ τοῦ υἱοῦ, ἐμαί
εἰσιν· ἡ ψυχὴ ἡ ἁμαρτάνουσα, αὕτη ἀποθανεῖται. -
Ιεζ. 18,4 Καθε ζωή ανθρώπου είναι ιδική μου· όπως η ζωή του πατρός έτσι και η ζωή του παιδιού. Ιδικές μου είναι οι ζωές. Αυτός ο οποίος αμαρτάνει, αυτός και θα τιμωρηθή δια θανάτου.
Και στο σημείο αυτό η ψυχή μπορεί να πεθάνει. Όσο κι αν προσπαθήσετε, δεν θα βρείτε εδάφιο της Π.Δ. που να λέει ότι η ψυχή είναι αθάνατη ούτε κάποιο που να περιγράφει την διάσπαση του δεσμού σώμα-ψυχή.
Ψαλ. 127,1 Μακάριοι πάντες οἱ φοβούμενοι τὸν Κύριον, οἱ πορευόμενοι ἐν ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ.
Ψαλ. 127,1 Μακάριοι όλοι όσοι φοβούνται τον Κυριον, οι πορευόμενοι σύμφωνα με τας εντολάς του.
Ψαλ. 127,2 τοὺς πόνους τῶν καρπῶν σου φάγεσαι· μακάριος εἶ, καὶ καλῶς σοι ἔσται.
Ψαλ. 127,2 θα τρώγης τους κόπους των χειρών σου. Είσαι καλότυχος και ευτυχισμένος, και όλα τα ζητήματά σου θα πάνε καλά.
Ψαλ. 127,3 ἡ γυνή σου ὡς ἄμπελος εὐθηνοῦσα ἐν τοῖς κλίτεσι τῆς οἰκίας σου· οἱ υἱοί σου ὡς νεόφυτα ἐλαιῶν κύκλῳ τῆς τραπέζης σου.
Ψαλ. 127,3 Η γυναίκα σου, θα είναι ωσάν την κληματαριά της αυλής σου. Τα παιδιά σου θα παρακάθηνται ολόγυρα από την τράπεζάν σου, σαν νεόφυτα δένδρύλλια ελαιών.
Ψαλ. 127,4 ἰδοὺ οὕτως εὐλογηθήσεται ἄνθρωπος ὁ φοβούμενος τὸν Κύριον.
Ψαλ. 127,4 Ιδού, έτσι θα ευλογηθή κάθε άνθρωπος, ο οποίος φοβείται και ευλαβείται τον Κυριον.
Ψαλ. 127,5 εὐλογήσαι σε Κύριος ἐκ Σιών, καὶ ἴδοις τὰ ἀγαθὰ Ἱερουσαλὴμ πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς σου·
Ψαλ. 127,5 Είθε, να σε ευλογήση ο Κυριος από την αγίαν Σιών, να ίδης και να απολαύσης τα αγαθά της Ιερουσαλήμ όλας τας ημέρας της ζωής σου.
Ψαλ. 127,6 καὶ ἴδοις υἱοὺς τῶν υἱῶν σου. εἰρήνη ἐπὶ τὸν Ἰσραήλ.
Ψαλ. 127,6 Είθε να ίδης τέκνα των τέκνων σου. Είθε η ειρήνη του Θεού να βασιλεύη εις ολόκληρον τον ισραηλιτικόν λαόν.
Σχόλιο: Εδώ συνοψίζεται η συμφωνία του Γιαχβέ και το αλισβερίσι με τους οπαδούς του. Είναι η επιτομή της νοοτροπίας του δούναι και λαβείν. Η ευλάβεια και η πίστη στον Γιαχβέ έχει ως αντίκρισμα πλούσιους καρπούς, ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή, απόκτηση απογόνων και μακροημέρευση. Η υλιστική νοοτροπία στο αποκορύφωμα της. Καμία ομοιότητα με την παρότρυνση του Χριστού για ανάπτυξη άμεσης πνευματικής σχέσης μαζί Του και απάρνηση του ψεύτικου υλικού κόσμου.
Προς επίρρωσην των όσων ανέλυσα μέχρι τώρα θέλω να παραθέσω ακόμα δύο σχολιασμούς σχετικά με τη εβραϊκή αντίληψη για το δίπολο ψυχή-σώμα.
Σύμφωνα με το Theological Dictionary of the New Testament: "Παλαιότερες διαφοροποιήσεις μεταξύ διχοτόμησης και τριχοτόμησης (της ανθρώπινης φύσης) πρέπει να εγκαταλειφθούν όσον αφορά την ανθρωπολογία της Π.Δ.. Η ισραηλινή ανθρωπολογία είναι μονιστική. Η ενότητα της ανθρώπινης φύσης δεν εκφράζεται μέσω των αντιθετικών εννοιών του σώματος και της ψυχής, αλλά μέσω των συμπληρωματικών και αχώριστων εννοιών του σώματος και της ζωής".
Σύμφωνα με τον καθηγητή Θεολογίας κ. H. Wheeler Robinson: "Οι Εβραίοι αντιλαμβάνονται τον άνθρωπο ως ζωοποιημένο σώμα και όχι ως ενσαρκωμένη ψυχή" (Όπως έχει πει και ο κ. Δημοσθένης Λιακόπουλος: "Είμαστε ψυχές με σώμα").
Συμπέρασμα: Γιατί να διαβάζουμε κείμενα όπως οι ψαλμοί, που δεν έχουν καμιά πνευματική αξία; Πως κατάφεραν κάποιοι και διέκριναν κάτι ψυχωφέλιμο μέσα σε αυτό το πλήθος στίχων, όπου κυριαρχεί η αγάπη για την ύλη και η άγνοια για την ζωή μετά τον θάνατο; Γιατί αντίθετα, δεν προωθούνται κείμενα των αρχαίων Ελλήνων που μιλούσαν για την αθανασία της ψυχής ή προσευχές προς τον Δημιουργό όπως αυτές του Ερμή του Τρισμέγιστου;
el.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου