Πολιτική ανεξαρτησία και ουδετερότητα επιβάλλει το Καταστατικό της Τράπεζας της Ελλάδος στα όργανά της και πρωτίστως στον διοικητή της. Το ίδιο, μάλιστα, επιβάλλει το Καταστατικό του ΕΣΚΤ (Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών) και το Καταστατικό της ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα).
Αυτήν την πρώτη και αδιαμφισβήτητη δέσμευση ο νυν διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος την έχει παραβιάσει επανειλημμένα, την έχει καταπατήσει. Με ευθείες πολιτικές πρωτοβουλίες, οι οποίες θέτουν ευθέως πρόβλημα παραμονής του στη θέση του κεντρικού τραπεζίτη της χώρας, δεδομένου ότι κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει πως αποφάσεις του έχουν το σπέρμα της πολιτικής του ταυτότητας.
Οι περιορισμοί που θέτει το Καταστατικό τόσο της Τράπεζας της Ελλάδος όσο και του ΕΣΚΤ και της ΕΚΤ είναι σαφέστατοι.
Είναι, μάλιστα, διατυπωμένη απόλυτα κατηγορηματικά η θέσπιση της αρχής της πολιτικής ουδετερότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των οργάνων της και της αποχής από παρεμβάσεις σε ζητήματα που άπτονται της εσωτερικής πολιτικής ζωής και της άσκησης της κυριαρχίας των κρατών-μελών. Σύμφωνα με το άρθρο 1-5 παρ. 1 «Σχέσεις μεταξύ της Ένωσης και των κρατών-μελών» της Συνταγματικής Συνθήκης της ΕΕ: «Η Ένωση σέβεται την ισότητα των κρατών-μελών ενώπιον του Συντάγματος, καθώς και την εθνική τους ταυτότητα, που είναι συμφυής με τη θεμελιώδη πολιτική και συνταγματική τους δομή. Σέβεται τις ουσιώδεις λειτουργίες του κράτους».
Οι πολιτικές παρεμβάσεις του Στουρνάρα
Και για να μην υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία για τις πολιτικές παρεμβάσεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και η υπόνοια ότι άδικα κατηγορείται, παραθέτουμε τις αποδείξεις:
Τον Ιούνιο του 2014, τοποθετείται διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος μετά την άρνηση του Βασίλη Ράπανου να αναλάβει. Στις 15 Δεκεμβρίου 2014, έναν μήνα πριν από τις εκλογές (25 Ιανουαρίου), μέσα σε προεκλογική περίοδο και με πολύ σκληρή μετωπική αντιπαράθεση του ΣΥΡΙΖΑ με τη ΝΔ, βγαίνει και εκθειάζει τα έργα της κυβέρνησης Σαμαρά, της οποίας πριν αναλάβει διοικητής της ΤτΕ ήταν υπουργός Οικονομικών από τον Ιούνιο του 2012.
Συγκεκριμένα, στην ομιλία του στην εκδήλωση για τον Ξενοφώντα Ζολώτα καταγγέλλει τον ΣΥΡΙΖΑ για τη στάση του κατά της ΕΕ: «Σήμερα υπάρχουν ακόμη αρκετοί που πιστεύουν ότι, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, η Ελλάδα μπορεί όχι μόνο να επιβιώσει αλλά και να ακμάσει έξω από την Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ακόμη χειρότερα, υπάρχουν άλλοι που φαίνεται να πιστεύουν ότι η Ελλάδα μπορεί να παραμείνει στην Ευρωζώνη χωρίς να σέβεται τους κανόνες της, χωρίς να τηρεί τις δεσμεύσεις της. Ωστόσο, αν μας δείχνει κάτι η εμπειρία του παρελθόντος, είναι ότι η Ελλάδα μπόρεσε να πετύχει τους στόχους της μόνο όταν σεβάστηκε τους κανόνες του παιχνιδιού και τους αξιοποίησε προς όφελός της».
Ύμνοι για την κυβέρνηση της ΝΔ
Στη συνέχεια ο κ. Στουρνάρας κάνει προπαγάνδα υπέρ της κυβέρνησης της ΝΔ, ισχυριζόμενος ότι η οικονομία πετάει και πλέον η χώρα βρίσκεται σε αναπτυξιακή τροχιά. Λέει συγκεκριμένα:
«Οι τελευταίες εκτιμήσεις για κρίσιμα οικονομικά μεγέθη εμφανίζονται σημαντικά βελτιωμένες, δείχνοντας με τον πιο έκδηλο τρόπο ότι οι θυσίες και η προσπάθεια εξόδου από την κρίση αποδίδουν καρπούς. Από το δεύτερο κιόλας τρίμηνο του τρέχοντος έτους, δηλαδή ένα τρίμηνο νωρίτερα του αναμενομένου, η οικονομία έχει εισέλθει σε αναπτυξιακή τροχιά, ενώ το τρίτο τρίμηνο του έτους ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία της Ευρωζώνης. Ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τα δύο επόμενα έτη. Μάλιστα, έχει ήδη επιτευχθεί σημαντική μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, το μεγαλύτερο κυκλικά διορθωμένο πρωτογενές πλεόνασμα στην Ευρωζώνη, μεγάλη βελτίωση στην ανταγωνιστικότητα και πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών».
Έκπτωτος
Δεν ήταν, όμως, η μοναδική ενεργός ανάμειξη-παρέμβαση στις πολιτικές εξελίξεις του κ. Στουρνάρα, ο οποίος πλέον είχε κομματική ταυτότητα από τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση Σαμαρά.
Στο δημοψήφισμα βγήκε και κινδυνολόγησε, παίζοντας το παιγνίδι της ΝΔ, που ήταν υπέρ του «Ναι».
Και μόνο οι δύο αυτές αδιαμφισβήτητες παρεμβάσεις, οι οποίες παραβιάζουν την «πολιτική ανεξαρτησία και ουδετερότητα» που επιβάλλει το Καταστατικό της Τράπεζας της Ελλάδος, καθιστούν έκπτωτο τον κ. Στουρνάρα.
Τι προβλέπουν τα Καταστατικά
Η Τράπεζα της Ελλάδος αποτελεί σύμφωνα με το Καταστατικό της (άρθρο 1) Ανώνυμη Εταιρεία, έχει δε ως πρωταρχικό σκοπό, τόσο αυτοτελώς σε εθνικό επίπεδο όσο και στο πλαίσιο του ΕΣΚΤ, τη «διασφάλιση της σταθερότητας του γενικού επιπέδου των τιμών», παράλληλα δε –και υπό την επιφύλαξη του ανωτέρω πρωταρχικού σκοπού της– τη στήριξη της γενικής οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης (άρθρο 4), και οι κύριες αρμοδιότητές της καθορίζονται στο άρθρο 2.
Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 55 Α του Καταστατικού της ΤτΕ, στόχοι της εποπτείας της επί των πιστωτικών και άλλων συναφών ιδρυμάτων είναι «η σταθερότητα και αποτελεσματικότητα του πιστωτικού συστήματος και γενικότερα του χρηματοπιστωτικού τομέα της οικονομίας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Τράπεζα της Ελλάδος ασκεί μεταξύ άλλων τη μακροπροληπτική αρμοδιότητα προς ενίσχυση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και μείωση της συσσώρευσης των συστημικών κινδύνων. Ιδίως, η Τράπεζα της Ελλάδος αναγνωρίζει, παρακολουθεί και αξιολογεί αυτούς τους κινδύνους και λαμβάνει τα μέτρα που προβλέπει ο νόμος».
Επίσης, σύμφωνα με τα άρθρα 127 παρ. 1 και 282 παρ. 2 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «ο πρωταρχικός στόχος του ΕΣΚΤ είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών» (άρθρο 2 του Καταστατικού του ΕΣΚΤ και της ΕΚΤ) και να «συμβάλλει στην εκ μέρους των αρμόδιων αρχών ομαλή άσκηση πολιτικών που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος».
Επομένως, είναι σαφές ότι εντός του πλαισίου που διαγράφουν οι ανωτέρω αρμοδιότητες και καθήκοντα της ΤτΕ ως κεντρικής εθνικής τράπεζας, όσο και του ΕΣΚΤ και της ΕΚΤ, ο διοικητής της ΤτΕ υποχρεούται να λαμβάνει όλα τα απαιτούμενα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα για τη διασφάλιση της νομισματικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, πολλώ δε μάλλον να μην προβαίνει επ’ ουδενί τρόπω σε δηλώσεις, πράξεις ή παραλείψεις που ενδέχεται να οδηγήσουν σε αντίθετα, αποσταθεροποιητικά αποτελέσματα.
Πολιτική ανεξαρτησία και ουδετερότητα
Σύμφωνα με το άρθρο 5 Α του Καταστατικού της ΤτΕ, «κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, η Τράπεζα της Ελλάδος και τα μέλη των οργάνων της δεν ζητούν ούτε δέχονται οδηγίες από την κυβέρνηση ή οργανισμούς. Η κυβέρνηση και οι λοιποί φορείς πολιτικής εξουσίας δεν επιδιώκουν να επηρεάζουν τα όργανα της Τράπεζας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους».
Σύμφωνα με το άρθρο 7 του Καταστατικού του ΕΣΚΤ και της ΕΚΤ, «σύμφωνα με το άρθρο 130 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά την άσκηση των εξουσιών και την εκτέλεση των καθηκόντων και υποχρεώσεων που απορρέουν από τις Συνθήκες και το παρόν Καταστατικό, ούτε η ΕΚΤ ούτε οι εθνικές κεντρικές τράπεζες, ούτε κανένα μέλος των οργάνων λήψεως αποφάσεων των εν λόγω οργανισμών, ζητά ή δέχεται υποδείξεις από θεσμικά και λοιπά όργανα ή οργανισμούς της Ένωσης, από οποιαδήποτε κυβέρνηση κράτους-μέλους ή από οποιονδήποτε άλλο οργανισμό. Τα θεσμικά και λοιπά όργανα ή οργανισμοί της Ένωσης, καθώς και οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών αναλαμβάνουν την υποχρέωση να τηρούν την αρχή αυτή και να μην επιδιώκουν να επηρεάζουν τα μέλη των οργάνων λήψεως αποφάσεων της ΕΚΤ και των εθνικών κεντρικών τραπεζών κατά την άσκηση των καθηκόντων τους».
Κατόπιν όλων αυτών, ο διοικητής της ΤτΕ, τόσο ως κρατικός όσο και ως κοινοτικός λειτουργός, οφείλει να μην επεμβαίνει σε ζητήματα που άπτονται της εσωτερικής πολιτικής ζωής της χώρας και της άσκησης των κυριαρχικών συνταγματικών της λειτουργιών. Κάνει, όμως, το εντελώς αντίθετο.
hellasforce