Βούτυρο ή όπλα?...

 

Άρης Χατζηστεφάνου

Η είδηση ότι εν μέσω οικονομικής κρίσης η Ελλάδα αύξησε (έστω και οριακά) τις πολεμικές της δαπάνες για το 2015 πέρασε σχετικά απαρατήρητη. Συμπτωματικά συμπίπτει με...
τη συμπλήρωση μισού αιώνα από τη μάχη του Τζόνσον με τον Κένεντι για το αν η χώρα χρειαζόταν περισσότερο βούτυρο ή όπλα.

Ακούω να μιλάνε για όπλα και βούτυρο… Καλύτερα να σωπάσεις, εδώ δεν χωράνε αντιρρήσεις Gang of four

Ηταν μέσα Απριλίου του 1966 όταν ο Αμερικανός πρόεδρος Λίντον Τζόνσον πρότεινε τον σταδιακό περιορισμό των κοινωνικών δαπανών καταργώντας, μεταξύ άλλων, το δωρεάν φαγητό και το γάλα που διανέμονταν στα σχολεία όλης της χώρας. Αιτία ήταν η τρομακτική αύξηση των κρατικών δαπανών για τον πόλεμο του Βιετνάμ, η οποία μεταξύ άλλων είχε προκαλέσει υπερθέρμανση της αμερικανικής οικονομίας με έντονες πληθωριστικές πιέσεις.

 Για τη γενιά των Baby Boomers, που έζησαν τα χρυσά χρόνια της μεταπολεμικής ανάπτυξης, μια τέτοια απόφαση ισοδυναμούσε με κήρυξη κοινωνικού πολέμου. Ο γερουσιαστής Ρόμπερτ Κένεντι, που -όπως και οι περισσότεροι συνομήλικοί του- δεν μπορούσε να φανταστεί ένα μέλλον το οποίο θα ήταν χειρότερο από το παρελθόν, απάντησε αμέσως ότι η αμερικανική οικονομία ήταν σε θέση να προσφέρει «και όπλα και βούτυρο» συνεχίζοντας τον πόλεμο στο εξωτερικό χωρίς περικοπές δαπανών στο εσωτερικό.

Μισή δεκαετία αργότερα, όταν ο Νίξον τερμάτιζε την παγκόσμια οικονομική αρχιτεκτονική των συμφωνιών του Μπρέτον Γουντς και αποδείκνυε τα όρια της αμερικανικής οικονομικής παντοκρατορίας, η Αμερική συνειδητοποιούσε ότι ο Τζόνσον είχε δίκιο: η χώρα μπορούσε να έχει είτε περισσότερα όπλα είτε περισσότερο βούτυρο.

Αυτό που ίσως δεν γνώριζε ο δολοφονηθείς εκπρόσωπος του αμερικανικού φιλελευθερισμού, γερουσιαστής Ρόμπερτ Κένεντι, ήταν ότι η φράση που χρησιμοποιούσε για το βούτυρο και τα όπλα είχε γίνει παγκοσμίως γνωστή από τα ανώτατα στελέχη της ναζιστικής Γερμανίας.

Αν και αποδίδεται στον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Ούλιαμ Τζένινγκς Μπράιαν (ο οποίος παραιτήθηκε διαφωνώντας με την εμπλοκή των ΗΠΑ στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο), ήταν ο Γκέμπελς που την εισήγαγε στη σύγχρονη εποχή: «Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς βούτυρο αλλά όχι χωρίς όπλα» δήλωνε συχνά ο υπουργός προπαγάνδας του Χίτλερ συμπληρώνοντας ότι «κανείς δεν μπορεί να πυροβολεί με βούτυρο». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Χέρμαν Γκέρινγκ, από την ηγεσία του ναζιστικού κόμματος εξηγούσε ότι «τα όπλα μάς δίνουν ισχύ ενώ το βούτυρο απλώς μας κάνει χοντρούς».

Μερικές δεκαετίες αργότερα η Μάργκαρετ Θάτσερ χρησιμοποίησε και πάλι τη φράση λέγοντας ότι «οι Σοβιετικοί προτιμούν τα όπλα από το βούτυρο ενώ εμείς προτιμάμε οτιδήποτε σε σχέση με τα όπλα». Η ίδια πάντως φρόντισε να διαψεύσει τον εαυτό της με τον πόλεμο στα Φόκλαντ/Μαλβίνες, όταν αναζητούσε ένα γεγονός που θα μπορούσε να αποσπάσει την προσοχή της κοινής γνώμης από τις καταστροφικές συνέπειες της νεοφιλελεύθερης πολιτικής της.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο, ΕΔΩ...

nonews news