Του Χρύσανθου Τσουρούλλη
ΤΕΛΙΚΑ Η «ΕΚΠΛΗΞΗ» ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΠΑΜΕ ΠΙΟ ΠΙΣΩ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΡΤΗ ΑΝΑΝ;
Προληπτική διαχείριση το αίτημα Αναστασιάδη για επιστροφή στη Λευκωσία, θα προσπαθήσει να μοιραστεί ευθύνες και να μεταφέρει πίεση και στα πολιτικά κόμματα
– Τόσος κόπος και προσπάθεια στο εδαφικό καταλήγει σε Χάρτη Ανάν μείον!
– Επίκεντρο του «πάρε-δώσε» γίνεται η… «ομοσπονδιακή Μόρφου»
– Τελικά η «έκπληξη» ήταν να πάμε πίσω και από Ανάν;
– Ήδη πλανάται η ημερομηνία της «πολυμερούς/πενταμερούς»
– Θα ταξιδέψουν με τον Πρόεδρο και οι πολιτικοί αρχηγοί στη Γενεύη;
– Επίκεντρο του «πάρε-δώσε» γίνεται η… «ομοσπονδιακή Μόρφου»
– Τελικά η «έκπληξη» ήταν να πάμε πίσω και από Ανάν;
– Ήδη πλανάται η ημερομηνία της «πολυμερούς/πενταμερούς»
– Θα ταξιδέψουν με τον Πρόεδρο και οι πολιτικοί αρχηγοί στη Γενεύη;
Το Κυπριακό έγραψε και 2-3 σελίδες ιστορίας στο Μον Πελεράν. Ο μέσος πολίτης άκουσε ότι οι δύο ηγέτες έπρεπε να πάνε εκεί για να μπορούν να συζητήσουν άνετα το εδαφικό. Το είχε ζητήσει ο Μουσταφά Ακιντζί. Είπαν στους πολίτες ότι αν όλα πήγαιναν καλά στην Ελβετία, η τουρκική πλευρά θα μας έδινε τον χάρτη της λύσης του Κυπριακού. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι αν δεν του παρουσιάσουν χάρτη και να γίνει μια συμφωνία για το εδαφικό δεν θα προχωρούσε ποτέ στο επόμενο στάδιο μιας τελικής διεθνούς διάσκεψης για την ασφάλεια και το κλείσιμο της συμφωνίας. Στις θέσεις της ελληνικής πλευράς καταγράφηκε επίσης ότι δεν υπήρχε περίπτωση να συμφωνηθεί χάρτης χωρίς επιστροφή ειδικά της Μόρφου.
Η άλλη πληροφορία ήταν όμως ότι πηγαίνοντας στην Ελβετία ο κ. Ακιντζί έκανε μια στάση και διαβουλεύτηκε με τον Ταγίπ Ερντογάν. Οι κακές γλώσσες είπαν ότι ο μεγαλοδικτάτορας της Τουρκίας ζήτησε και πήρε από τον Ακιντζί τον χάρτη που έκρυβε στη βαλίτσα και τον έστειλε στα βουνά της Ελβετίας για να σπαταλήσει χρόνο δημιουργώντας εντυπώσεις.
Η άλλη πληροφορία ήταν όμως ότι πηγαίνοντας στην Ελβετία ο κ. Ακιντζί έκανε μια στάση και διαβουλεύτηκε με τον Ταγίπ Ερντογάν. Οι κακές γλώσσες είπαν ότι ο μεγαλοδικτάτορας της Τουρκίας ζήτησε και πήρε από τον Ακιντζί τον χάρτη που έκρυβε στη βαλίτσα και τον έστειλε στα βουνά της Ελβετίας για να σπαταλήσει χρόνο δημιουργώντας εντυπώσεις.
Σκοτσέζικο ντους σε ελβετικό έδαφος
Η πρώτη είδηση ήταν ότι οι δύο πλευρές έβαλαν πάνω σε ένα χαρτί τα κριτήρια που ήθελαν για να φτιαχτεί χάρτης. Πέρασαν δύο μέρες μέχρι να γίνει αυτό. Σε εκείνο το διάστημα συζητήθηκαν άλλα θέματα που έμεναν ανοικτά. Και ακούσαμε ότι «έγινε πρόοδος στο περιουσιακό», το οποίο βέβαια σχετίζεται στενά με το εδαφικό.
Όταν μπήκαν κάτω τα κριτήρια φάνηκε αδιέξοδο. Το βασικό κριτήριο της τουρκικής πλευράς ήταν να μην παραχωρήσει τίποτα σημαντικό από τα κατεχόμενα εδάφη, για να μην υπάρξει αναστάτωση στον πληθυσμό. Απέναντι, το κύριο ελληνικό κριτήριο είναι ότι πρέπει να δοθούν αρκετές περιοχές για να πάνε πρόσφυγες πίσω. Έτσι η τουρκική πλευρά δεν άφηνε περιθώριο για κάτι που να μπορεί να παρουσιαστεί σαν «χάρτης λύσης». Αυτό που περιέγραφαν οι Τούρκοι ήταν περίπου η σημερινή κατάσταση της κατοχής με την εξαίρεση της «νεκρής ζώνης» και της μισής Αμμοχώστου. Φάνηκε ότι ο Μ. Ακιντζί δεν πήγε εκεί για συμφωνία. Επικράτησε κατήφεια και απογοήτευση. Για ένα βράδυ όλοι κατάλαβαν ότι όλα τελείωναν.
Μετά ήρθε όμως μια «ανατροπή», την οποία δεν έχει εξηγήσει ακόμα κανένας. Την τελευταία στιγμή άρχισε να γίνεται συζήτηση και φάνηκε να υπάρχει πιθανότητα «σύγκλισης». Η τουρκική πλευρά ισχυρίζεται ότι τώρα υπάρχει ο χάρτης, αλλά ο πρόεδρος Αναστασιάδης δεν ήταν έτοιμος να τον παραλάβει.
Η πρώτη είδηση ήταν ότι οι δύο πλευρές έβαλαν πάνω σε ένα χαρτί τα κριτήρια που ήθελαν για να φτιαχτεί χάρτης. Πέρασαν δύο μέρες μέχρι να γίνει αυτό. Σε εκείνο το διάστημα συζητήθηκαν άλλα θέματα που έμεναν ανοικτά. Και ακούσαμε ότι «έγινε πρόοδος στο περιουσιακό», το οποίο βέβαια σχετίζεται στενά με το εδαφικό.
Όταν μπήκαν κάτω τα κριτήρια φάνηκε αδιέξοδο. Το βασικό κριτήριο της τουρκικής πλευράς ήταν να μην παραχωρήσει τίποτα σημαντικό από τα κατεχόμενα εδάφη, για να μην υπάρξει αναστάτωση στον πληθυσμό. Απέναντι, το κύριο ελληνικό κριτήριο είναι ότι πρέπει να δοθούν αρκετές περιοχές για να πάνε πρόσφυγες πίσω. Έτσι η τουρκική πλευρά δεν άφηνε περιθώριο για κάτι που να μπορεί να παρουσιαστεί σαν «χάρτης λύσης». Αυτό που περιέγραφαν οι Τούρκοι ήταν περίπου η σημερινή κατάσταση της κατοχής με την εξαίρεση της «νεκρής ζώνης» και της μισής Αμμοχώστου. Φάνηκε ότι ο Μ. Ακιντζί δεν πήγε εκεί για συμφωνία. Επικράτησε κατήφεια και απογοήτευση. Για ένα βράδυ όλοι κατάλαβαν ότι όλα τελείωναν.
Μετά ήρθε όμως μια «ανατροπή», την οποία δεν έχει εξηγήσει ακόμα κανένας. Την τελευταία στιγμή άρχισε να γίνεται συζήτηση και φάνηκε να υπάρχει πιθανότητα «σύγκλισης». Η τουρκική πλευρά ισχυρίζεται ότι τώρα υπάρχει ο χάρτης, αλλά ο πρόεδρος Αναστασιάδης δεν ήταν έτοιμος να τον παραλάβει.
Πάνω στην επιτάχυνση ο Πρόεδρος παίρνει «τάιμ άουτ»
Αυτή την πληροφορία έδωσε επίσημα και ο κ. Έιντε. Συγκεκριμένα είπε ότι «κατόπιν αιτήματος του Ελληνοκύπριου ηγέτη κ. Αναστασιάδη έχει αποφασιστεί από τους δύο ηγέτες να υπάρξει διακοπή και επανέναρξη στη Γενεύη την Κυριακή, 20 Νοεμβρίου, για να συνεχίσουν τις διαβουλεύσεις από το Μον Πελεράν».
Με δυο λόγια, αντί να υπάρξει «παράταση», όπως φάνηκε να μεθοδεύει η τουρκική πλευρά, και να «κλείσουν» εκεί δίνοντας ημερομηνία διεθνούς διάσκεψης, τελικά θα επιστρέψουν στην Κύπρο, όπου ο πρόεδρος Αναστασιάδης θα διαβουλευτεί με τους «δικούς του» και η δουλειά θα συνεχιστεί στη Γενεύη σε μια εβδομάδα. Το μόνο σίγουρο είναι πάντως το… ελβετικό τοπίο.
Τι είχε στον νου του ο πρόεδρος ζητώντας να επιστρέψουν στη Λευκωσία; Πρώτα, βέβαια, να φανεί συνεπής στις δεσμεύσεις του και να ενημερώσει τους πολιτικούς αρχηγούς προτού προχωρήσει ακόμα περισσότερο. Δεύτερο, και πολύ σημαντικότερο, είναι να έχει τη σαφή υποστήριξη και «εντολή» τουλάχιστον μιας μερίδας του Εθνικού Συμβουλίου για να προχωρήσει σε διεθνή διάσκεψη. Η πρόβλεψη δεν μπορεί να είναι σίγουρη για το πώς θα συμπεριφερθούν όλα τα πολιτικά κόμματα. Πάντως είναι σίγουρο ότι έτσι ο πρόεδρος θα μοιραστεί κάποιες ευθύνες και θα μεταφέρει πίεση ιδιαίτερα πάνω σε εκείνους που έχουν μεγάλες αντιρρήσεις.
Αυτή την πληροφορία έδωσε επίσημα και ο κ. Έιντε. Συγκεκριμένα είπε ότι «κατόπιν αιτήματος του Ελληνοκύπριου ηγέτη κ. Αναστασιάδη έχει αποφασιστεί από τους δύο ηγέτες να υπάρξει διακοπή και επανέναρξη στη Γενεύη την Κυριακή, 20 Νοεμβρίου, για να συνεχίσουν τις διαβουλεύσεις από το Μον Πελεράν».
Με δυο λόγια, αντί να υπάρξει «παράταση», όπως φάνηκε να μεθοδεύει η τουρκική πλευρά, και να «κλείσουν» εκεί δίνοντας ημερομηνία διεθνούς διάσκεψης, τελικά θα επιστρέψουν στην Κύπρο, όπου ο πρόεδρος Αναστασιάδης θα διαβουλευτεί με τους «δικούς του» και η δουλειά θα συνεχιστεί στη Γενεύη σε μια εβδομάδα. Το μόνο σίγουρο είναι πάντως το… ελβετικό τοπίο.
Τι είχε στον νου του ο πρόεδρος ζητώντας να επιστρέψουν στη Λευκωσία; Πρώτα, βέβαια, να φανεί συνεπής στις δεσμεύσεις του και να ενημερώσει τους πολιτικούς αρχηγούς προτού προχωρήσει ακόμα περισσότερο. Δεύτερο, και πολύ σημαντικότερο, είναι να έχει τη σαφή υποστήριξη και «εντολή» τουλάχιστον μιας μερίδας του Εθνικού Συμβουλίου για να προχωρήσει σε διεθνή διάσκεψη. Η πρόβλεψη δεν μπορεί να είναι σίγουρη για το πώς θα συμπεριφερθούν όλα τα πολιτικά κόμματα. Πάντως είναι σίγουρο ότι έτσι ο πρόεδρος θα μοιραστεί κάποιες ευθύνες και θα μεταφέρει πίεση ιδιαίτερα πάνω σε εκείνους που έχουν μεγάλες αντιρρήσεις.
Θα σου δείξω χάρτη αν μου πεις ημερομηνία
Στην πραγματικότητα εκείνο που επιζητούσε ο Μουσταφά Ακιντζί ήταν, αφού έδειχνε ένα χάρτη στον Νίκο Αναστασιάδη, να ανακοίνωναν πανηγυρικά ότι καταλήγουν και να προχωρήσουν αφού καλέσουν επιτόπου τους άλλους «εταίρους της Λύσης» για μια πενταμερή διάσκεψη. Στο μεταξύ όλοι δείχνουν να έχουν προσαρμοστεί και να μιλούν για «πενταμερή ή πολυμερή διάσκεψη». Σαν να πρόκειται για το ίδιο πράγμα!
Ακόμα και ο κ. Ακιντζί χρησιμοποιεί αυτή την ορολογία. Προφανώς θέλουν να διασκεδάσουν την ανησυχία της ελληνικής πλευράς για το τι θα σήμαινε μια «πενταμερής». Στην ουσία όμως δεν υπάρχει αλλαγή στην τουρκική απαίτηση να παρουσιαστεί η λύση σαν συμφωνία «δύο ίσων συνεταίρων», με τις ευλογίες των τριών εγγυητριών δυνάμεων και τα ΗΕ να κάνουν τον «οικοδεσπότη».
Αυτό όμως είναι ένα άλλο ακανθώδες θέμα που μένει ανοικτό για τη συνέχεια. Τώρα το ζήτημα είναι ο χάρτης. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης, συνυπολογίζοντας τις αντιδράσεις και τα όσα είχε διαβεβαιώσει, προτιμά να έρθει στη Λευκωσία για να δεσμεύσει και άλλες πολιτικές δυνάμεις για τα επόμενα βήματά του.
Στη βαλίτσα του δεν φέρνει χάρτη, αλλά θα μπορεί να τον περιγράψει αναλυτικά. Στην πραγματικότητα μιλάμε για τον χάρτη του Σχεδίου Ανάν, με τη Μόρφου όμως να μένει σε «εκκρεμότητα». Η επιδίωξη του προέδρου θα είναι να πάρει εντολή από το Εθνικό Συμβούλιο για να διεκδικήσει «και τη Μόρφου».
Αν το «επιτύχει» στη Γενεύη, τότε τα πράγματα «θα πάρουν τον δρόμο τους» και θα έχει και τα χέρια του λυμένα, είτε για να ορίσει ημερομηνία διεθνούς διάσκεψης, είτε ακόμα και για να δεχτεί να επεκταθούν εκεί οι συνομιλίες σε διεθνή διάσκεψη. Δεν μπορεί όμως να προδικάσει κανείς ότι ακόμα και το ΑΚΕΛ θα του έδινε μια τέτοια «λευκή επιταγή». Το πιο πιθανό είναι να υπάρξει αποδοχή για να δοθεί ημερομηνία για τη διάσκεψη, εφόσον τα υφιστάμενα κριτήρια επιτρέψουν να επιστραφεί και η Μόρφου.
Στην πραγματικότητα εκείνο που επιζητούσε ο Μουσταφά Ακιντζί ήταν, αφού έδειχνε ένα χάρτη στον Νίκο Αναστασιάδη, να ανακοίνωναν πανηγυρικά ότι καταλήγουν και να προχωρήσουν αφού καλέσουν επιτόπου τους άλλους «εταίρους της Λύσης» για μια πενταμερή διάσκεψη. Στο μεταξύ όλοι δείχνουν να έχουν προσαρμοστεί και να μιλούν για «πενταμερή ή πολυμερή διάσκεψη». Σαν να πρόκειται για το ίδιο πράγμα!
Ακόμα και ο κ. Ακιντζί χρησιμοποιεί αυτή την ορολογία. Προφανώς θέλουν να διασκεδάσουν την ανησυχία της ελληνικής πλευράς για το τι θα σήμαινε μια «πενταμερής». Στην ουσία όμως δεν υπάρχει αλλαγή στην τουρκική απαίτηση να παρουσιαστεί η λύση σαν συμφωνία «δύο ίσων συνεταίρων», με τις ευλογίες των τριών εγγυητριών δυνάμεων και τα ΗΕ να κάνουν τον «οικοδεσπότη».
Αυτό όμως είναι ένα άλλο ακανθώδες θέμα που μένει ανοικτό για τη συνέχεια. Τώρα το ζήτημα είναι ο χάρτης. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης, συνυπολογίζοντας τις αντιδράσεις και τα όσα είχε διαβεβαιώσει, προτιμά να έρθει στη Λευκωσία για να δεσμεύσει και άλλες πολιτικές δυνάμεις για τα επόμενα βήματά του.
Στη βαλίτσα του δεν φέρνει χάρτη, αλλά θα μπορεί να τον περιγράψει αναλυτικά. Στην πραγματικότητα μιλάμε για τον χάρτη του Σχεδίου Ανάν, με τη Μόρφου όμως να μένει σε «εκκρεμότητα». Η επιδίωξη του προέδρου θα είναι να πάρει εντολή από το Εθνικό Συμβούλιο για να διεκδικήσει «και τη Μόρφου».
Αν το «επιτύχει» στη Γενεύη, τότε τα πράγματα «θα πάρουν τον δρόμο τους» και θα έχει και τα χέρια του λυμένα, είτε για να ορίσει ημερομηνία διεθνούς διάσκεψης, είτε ακόμα και για να δεχτεί να επεκταθούν εκεί οι συνομιλίες σε διεθνή διάσκεψη. Δεν μπορεί όμως να προδικάσει κανείς ότι ακόμα και το ΑΚΕΛ θα του έδινε μια τέτοια «λευκή επιταγή». Το πιο πιθανό είναι να υπάρξει αποδοχή για να δοθεί ημερομηνία για τη διάσκεψη, εφόσον τα υφιστάμενα κριτήρια επιτρέψουν να επιστραφεί και η Μόρφου.
Χάρτης Ανάν πλην… Μόρφου – μήπως «δίνουμε» και στο εδαφικό;
Φυσικά οι πληροφορίες που φτάνουν από την Ελβετία είναι ότι «η ημερομηνία λίγο-πολύ έχει κλείσει». Ακούστηκαν μάλιστα διάφορες εναλλακτικές λύσεις που πάνε από το πρώτο δεκαπενθήμερο Δεκεμβρίου μέχρι την περίοδο αμέσως μετά τις γιορτές του νέου χρόνου.
Τι συμβαίνει όμως με τον περιβόητο χάρτη; Εκεί οι πληροφορίες είναι επίσης πολύ συγκεκριμένες. Θα είναι ο «χάρτης Ανάν» με τη διαφορά ότι η Μόρφου με τη μορφή περίκλειστης πόλης θα γίνει ενός είδους «ομοσπονδιακός θύλακας». Για να δικαιολογηθεί κάτι τέτοιο, η ίδια συνταγή μπορεί να εφαρμοστεί και σε μερικές άλλες περιπτώσεις, όπως κάποια χωριά της Καρπασίας.
Μπορεί ένας «Χάρτης Ανάν με θύλακες» να παρουσιαστεί σαν «ουσιαστική βελτίωση στο Σχέδιο Ανάν»; Αυτό θα είναι η δουλειά του προέδρου της Δημοκρατίας και των υποστηρικτών της προσπάθειάς του. Στην πραγματικότητα φαίνεται ότι από αυτή την άποψη δεν μπορεί να υπάρξει «βελτίωση». Εκείνο που θα παρουσιαστεί τελικά σαν βελτίωση είναι ότι… αποφύγαμε επιδείνωση.
Μήπως τελικά αυτό τον σκοπό δεν είχαν τα «τερτίπια» της τουρκικής πλευράς, που ξεκίνησε στο Μον Πελεράν από μηδενικό σημείο και μέσα σε μερικές ώρες και μέχρι να ξημερώσει έφτασε σε ποσοστό εδάφους «μεταξύ 30% και 29%»; Συγκεκριμένα, είχε ακουστεί ότι αυτή την εντολή είχε δώσει ο Ερντογάν στον Ακιντζί. «Ό,τι και να γίνει δεν θα πέσεις κάτω από 30%». Η επιδίωξη του Τουρκοκύπριου ηγέτη, μέσα στα στενά περιθώρια που έχει, είναι να συμφωνήσουν για κάποιο ποσοστό της τάξης του 29% που να μπορεί να το… στρογγυλοποιήσει σε 30%. Ταυτόχρονα να μπορεί να παρουσιάσει στη δική του πλευρά ότι δεν έδωσε τη Μόρφου. Και θα έχει και την πίτα σωστή και τον σκύλο χορτάτο. Ενώ, από την άλλη, ο δικός μας πρόεδρος θα παρουσιάσει μια συμφωνία με την οποία «πήρε τη Μόρφου».
Πολλοί λένε ότι αφού η Μόρφου ήταν ήδη δεδομένη, είναι σαν να μην παίρνουμε τίποτα. Αυτό μένει να κριθεί όμως τις επόμενες μέρες και από τις συζητήσεις που θα γίνουν.
Φυσικά οι πληροφορίες που φτάνουν από την Ελβετία είναι ότι «η ημερομηνία λίγο-πολύ έχει κλείσει». Ακούστηκαν μάλιστα διάφορες εναλλακτικές λύσεις που πάνε από το πρώτο δεκαπενθήμερο Δεκεμβρίου μέχρι την περίοδο αμέσως μετά τις γιορτές του νέου χρόνου.
Τι συμβαίνει όμως με τον περιβόητο χάρτη; Εκεί οι πληροφορίες είναι επίσης πολύ συγκεκριμένες. Θα είναι ο «χάρτης Ανάν» με τη διαφορά ότι η Μόρφου με τη μορφή περίκλειστης πόλης θα γίνει ενός είδους «ομοσπονδιακός θύλακας». Για να δικαιολογηθεί κάτι τέτοιο, η ίδια συνταγή μπορεί να εφαρμοστεί και σε μερικές άλλες περιπτώσεις, όπως κάποια χωριά της Καρπασίας.
Μπορεί ένας «Χάρτης Ανάν με θύλακες» να παρουσιαστεί σαν «ουσιαστική βελτίωση στο Σχέδιο Ανάν»; Αυτό θα είναι η δουλειά του προέδρου της Δημοκρατίας και των υποστηρικτών της προσπάθειάς του. Στην πραγματικότητα φαίνεται ότι από αυτή την άποψη δεν μπορεί να υπάρξει «βελτίωση». Εκείνο που θα παρουσιαστεί τελικά σαν βελτίωση είναι ότι… αποφύγαμε επιδείνωση.
Μήπως τελικά αυτό τον σκοπό δεν είχαν τα «τερτίπια» της τουρκικής πλευράς, που ξεκίνησε στο Μον Πελεράν από μηδενικό σημείο και μέσα σε μερικές ώρες και μέχρι να ξημερώσει έφτασε σε ποσοστό εδάφους «μεταξύ 30% και 29%»; Συγκεκριμένα, είχε ακουστεί ότι αυτή την εντολή είχε δώσει ο Ερντογάν στον Ακιντζί. «Ό,τι και να γίνει δεν θα πέσεις κάτω από 30%». Η επιδίωξη του Τουρκοκύπριου ηγέτη, μέσα στα στενά περιθώρια που έχει, είναι να συμφωνήσουν για κάποιο ποσοστό της τάξης του 29% που να μπορεί να το… στρογγυλοποιήσει σε 30%. Ταυτόχρονα να μπορεί να παρουσιάσει στη δική του πλευρά ότι δεν έδωσε τη Μόρφου. Και θα έχει και την πίτα σωστή και τον σκύλο χορτάτο. Ενώ, από την άλλη, ο δικός μας πρόεδρος θα παρουσιάσει μια συμφωνία με την οποία «πήρε τη Μόρφου».
Πολλοί λένε ότι αφού η Μόρφου ήταν ήδη δεδομένη, είναι σαν να μην παίρνουμε τίποτα. Αυτό μένει να κριθεί όμως τις επόμενες μέρες και από τις συζητήσεις που θα γίνουν.
Η πενταμερής που τη λέμε… πολυμερή και άλλα καυτά ερωτήματα
Εκείνο που δεν έχει βρει ακόμα απάντηση όμως είναι με ποιο τρόπο θα μπορέσει η πλευρά μας να φέρει σε μια ενδεχόμενη διεθνή διάσκεψη την Κυπριακή Δημοκρατία. Το ίδιο ερώτημα μπορεί να το δούμε και αντίστροφα: με ποιο καθεστώς θα συμμετάσχει σε μια διεθνή διάσκεψη ο Μουσταφά Ακιντζί;
Αν θα είναι «εκπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων», ποιος θα είναι ο «εκπρόσωπος των Ελληνοκυπρίων»; Θα είναι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, που ταυτόχρονα θα εκπροσωπεί και τη Δημοκρατία ολόκληρη ή θα είναι κάποιος άλλος; Η τουρκική πλευρά ποτέ δεν θα δεχτεί κάποιον άλλο. Αν όμως θα είναι ο ίδιος εκπροσωπώντας και τα δύο, τότε ποιος θα εμποδίσει την τουρκική πλευρά να θεωρεί ότι ο εκπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων είναι και εκπρόσωπος της «ΤΔΒΚ»; Κάποιοι ήδη προϊδεάζουν ότι «μήπως και η πενταμερής δεν είναι πολυμερής;». Προετοιμάζουν το έδαφος για να δεχτούμε τη φόρμουλα διάσκεψης με τους «δύο συνιδρυτές» και τους τρεις εγγυητές. Τέτοιοι «ελιγμοί» προμηνύουν ψηλά μποφόρ στο εσωτερικό μέτωπο…
Το κάθε ερώτημα όμως με την ώρα του. Για την ώρα το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα καταφέρει ο Νίκος Αναστασιάδης να πείσει το Εθνικό Συμβούλιο ότι έχουμε φτάσει σε σημείο που να δικαιολογεί να πάμε σε διεθνή διάσκεψη και να κάνουμε και τελική συμφωνία.
Θα έχει δύο σειρές σκληρών ερωτημάτων και προβλημάτων να αντιμετωπίσει. Πρώτον, πώς είναι δυνατό η «σκληρή διαπραγμάτευση» να οδηγεί στον Χάρτη Ανάν με τη Μόρφου να μην είναι καν στην ελληνική περιοχή, αλλά «ομοσπονδιακή»; Δεύτερο, τι θα γίνει με άλλα σημαντικά θέματα που μένουν ανοικτά, όπως η εκ περιτροπής, η εφαρμογή της πληθυσμιακής αναλογίας 4:1 και στο μέλλον, η πραγματική και ανεμπόδιστη εφαρμογή των τεσσάρων ελευθεριών, η έλλειψη βούλησης της τουρκικής πλευράς να συνεργαστεί για σημαντικά θέματα οικονομίας με τους ξένους εμπειρογνώμονες κ.λπ. Τρίτο, θα υπάρχει το ενδεχόμενο μια διεθνής διάσκεψη να γίνει σκηνικό «πάρε-δώσε» με τόσα θέματα ανοικτά;
Σε αυτό το τελευταίο δεν φαίνεται να συμφωνεί ούτε καν το ΑΚΕΛ, όπως έχουν πει δημόσια πολλές φορές. Ενώ το σενάριο που διαγράφεται ήδη καθαρά είναι ότι ο Μουσταφά Ακιντζί θα προωθήσει μεθοδικά ένα εκβιαστικό δίλημμα στον Νίκο Αναστασιάδη. Έχοντας την κατάληξη που φαίνεται για το εδαφικό, θα επανέλθει στον όρο που είχε βάλει «ή εδαφικό ή εγγυήσεις» και θεωρώντας ότι έκανε «παραχώρηση» στο εδαφικό, δεν θα δέχεται καμία συζήτηση για το καθεστώς των εγγυήσεων. Σε δεύτερο πλάνο θα μπορεί πιθανώς να προσθέσει σαν «παραχώρηση» τη μετατροπή της Μόρφου από «ομοσπονδιακό» σε «ελληνοκυπριακό» έδαφος και να ζητά σαν αντάλλαγμα είτε την εκ περιτροπής προεδρία, που πολλές φορές έχει πει ότι είναι μια από τις απόλυτες κόκκινες γραμμές της τουρκικής πλευράς, είτε κάτι άλλο σημαντικό.
Εκείνο που δεν έχει βρει ακόμα απάντηση όμως είναι με ποιο τρόπο θα μπορέσει η πλευρά μας να φέρει σε μια ενδεχόμενη διεθνή διάσκεψη την Κυπριακή Δημοκρατία. Το ίδιο ερώτημα μπορεί να το δούμε και αντίστροφα: με ποιο καθεστώς θα συμμετάσχει σε μια διεθνή διάσκεψη ο Μουσταφά Ακιντζί;
Αν θα είναι «εκπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων», ποιος θα είναι ο «εκπρόσωπος των Ελληνοκυπρίων»; Θα είναι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, που ταυτόχρονα θα εκπροσωπεί και τη Δημοκρατία ολόκληρη ή θα είναι κάποιος άλλος; Η τουρκική πλευρά ποτέ δεν θα δεχτεί κάποιον άλλο. Αν όμως θα είναι ο ίδιος εκπροσωπώντας και τα δύο, τότε ποιος θα εμποδίσει την τουρκική πλευρά να θεωρεί ότι ο εκπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων είναι και εκπρόσωπος της «ΤΔΒΚ»; Κάποιοι ήδη προϊδεάζουν ότι «μήπως και η πενταμερής δεν είναι πολυμερής;». Προετοιμάζουν το έδαφος για να δεχτούμε τη φόρμουλα διάσκεψης με τους «δύο συνιδρυτές» και τους τρεις εγγυητές. Τέτοιοι «ελιγμοί» προμηνύουν ψηλά μποφόρ στο εσωτερικό μέτωπο…
Το κάθε ερώτημα όμως με την ώρα του. Για την ώρα το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα καταφέρει ο Νίκος Αναστασιάδης να πείσει το Εθνικό Συμβούλιο ότι έχουμε φτάσει σε σημείο που να δικαιολογεί να πάμε σε διεθνή διάσκεψη και να κάνουμε και τελική συμφωνία.
Θα έχει δύο σειρές σκληρών ερωτημάτων και προβλημάτων να αντιμετωπίσει. Πρώτον, πώς είναι δυνατό η «σκληρή διαπραγμάτευση» να οδηγεί στον Χάρτη Ανάν με τη Μόρφου να μην είναι καν στην ελληνική περιοχή, αλλά «ομοσπονδιακή»; Δεύτερο, τι θα γίνει με άλλα σημαντικά θέματα που μένουν ανοικτά, όπως η εκ περιτροπής, η εφαρμογή της πληθυσμιακής αναλογίας 4:1 και στο μέλλον, η πραγματική και ανεμπόδιστη εφαρμογή των τεσσάρων ελευθεριών, η έλλειψη βούλησης της τουρκικής πλευράς να συνεργαστεί για σημαντικά θέματα οικονομίας με τους ξένους εμπειρογνώμονες κ.λπ. Τρίτο, θα υπάρχει το ενδεχόμενο μια διεθνής διάσκεψη να γίνει σκηνικό «πάρε-δώσε» με τόσα θέματα ανοικτά;
Σε αυτό το τελευταίο δεν φαίνεται να συμφωνεί ούτε καν το ΑΚΕΛ, όπως έχουν πει δημόσια πολλές φορές. Ενώ το σενάριο που διαγράφεται ήδη καθαρά είναι ότι ο Μουσταφά Ακιντζί θα προωθήσει μεθοδικά ένα εκβιαστικό δίλημμα στον Νίκο Αναστασιάδη. Έχοντας την κατάληξη που φαίνεται για το εδαφικό, θα επανέλθει στον όρο που είχε βάλει «ή εδαφικό ή εγγυήσεις» και θεωρώντας ότι έκανε «παραχώρηση» στο εδαφικό, δεν θα δέχεται καμία συζήτηση για το καθεστώς των εγγυήσεων. Σε δεύτερο πλάνο θα μπορεί πιθανώς να προσθέσει σαν «παραχώρηση» τη μετατροπή της Μόρφου από «ομοσπονδιακό» σε «ελληνοκυπριακό» έδαφος και να ζητά σαν αντάλλαγμα είτε την εκ περιτροπής προεδρία, που πολλές φορές έχει πει ότι είναι μια από τις απόλυτες κόκκινες γραμμές της τουρκικής πλευράς, είτε κάτι άλλο σημαντικό.
Εκείνα που ξέρει ο Έιντε, αλλά δεν τα λέει κανένας
Πάντως σαφείς πληροφορίες από τον χώρο των Ηνωμένων Εθνών, μέσω ξένων διπλωματών, λένε ότι ο κ. Έιντε έχει μπροστά του το τελικό «κοκτέιλ» της συμφωνίας και απλώς «δίνει χώρο και χρόνο στους δύο ηγέτες για το απαραίτητο πολιτικό μάρκετινγκ». Είμαστε δηλαδή στη φάση που ο καθένας από την πλευρά του επιχειρεί να πλασάρει τη λύση. Δηλαδή όχι απλώς να πείσουν ότι είναι μια «υπό τις περιστάσεις καλή συμφωνία», αλλά να φανεί ότι αυτή βγήκε μέσα από επίμονες προσπάθειες της κάθε πλευράς που «θα έχει κερδίσει πράγματα».
Οι πληροφορίες λένε ακόμα ότι έχει γίνει και «λεπτομερής προεργασία» για το μεταβατικό στάδιο, εκεί που ο καθένας από τους δύο ηγέτες θα διορίζει εκτάκτως και με ειδικές εξουσίες διάφορους αξιωματούχους για να μην παρατηρηθεί κενό. Λέγεται ακόμα ότι υπάρχει σχεδιασμός για να «μεταπηδήσουν» οι σημερινοί εκλελεγμένοι βουλευτές στη νέα δομή, για να μην παρατηρηθεί κενό ή καθυστέρηση μέχρι να γίνουν νέες εκλογές. Δεν υπάρχει όμως απάντηση για τον μεγάλο πονοκέφαλο που θα έρθει εάν όσοι έχουν εκλεγεί με τις παράνομες διαδικασίες του ψευδοκράτους γίνουν δεκτοί σε θέσεις αιρετών εκπροσώπων στη νέα δομή.
Οι πληροφορίες προσθέτουν ότι είναι ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο που δεν τα κατάφερνε πάντα ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε να «προσαρμοστεί» και μέχρι τώρα έχει εκτεθεί αρκετές φορές, δίνοντας την εικόνα ότι κάνει βήματα στο κενό. Γνώστες του παρασκηνίου εξηγούν ότι «ήταν βήματα που όλοι ήξεραν ότι θα γίνουν, αλλά τα έκανε μόνος του».
Πάντως σαφείς πληροφορίες από τον χώρο των Ηνωμένων Εθνών, μέσω ξένων διπλωματών, λένε ότι ο κ. Έιντε έχει μπροστά του το τελικό «κοκτέιλ» της συμφωνίας και απλώς «δίνει χώρο και χρόνο στους δύο ηγέτες για το απαραίτητο πολιτικό μάρκετινγκ». Είμαστε δηλαδή στη φάση που ο καθένας από την πλευρά του επιχειρεί να πλασάρει τη λύση. Δηλαδή όχι απλώς να πείσουν ότι είναι μια «υπό τις περιστάσεις καλή συμφωνία», αλλά να φανεί ότι αυτή βγήκε μέσα από επίμονες προσπάθειες της κάθε πλευράς που «θα έχει κερδίσει πράγματα».
Οι πληροφορίες λένε ακόμα ότι έχει γίνει και «λεπτομερής προεργασία» για το μεταβατικό στάδιο, εκεί που ο καθένας από τους δύο ηγέτες θα διορίζει εκτάκτως και με ειδικές εξουσίες διάφορους αξιωματούχους για να μην παρατηρηθεί κενό. Λέγεται ακόμα ότι υπάρχει σχεδιασμός για να «μεταπηδήσουν» οι σημερινοί εκλελεγμένοι βουλευτές στη νέα δομή, για να μην παρατηρηθεί κενό ή καθυστέρηση μέχρι να γίνουν νέες εκλογές. Δεν υπάρχει όμως απάντηση για τον μεγάλο πονοκέφαλο που θα έρθει εάν όσοι έχουν εκλεγεί με τις παράνομες διαδικασίες του ψευδοκράτους γίνουν δεκτοί σε θέσεις αιρετών εκπροσώπων στη νέα δομή.
Οι πληροφορίες προσθέτουν ότι είναι ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο που δεν τα κατάφερνε πάντα ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε να «προσαρμοστεί» και μέχρι τώρα έχει εκτεθεί αρκετές φορές, δίνοντας την εικόνα ότι κάνει βήματα στο κενό. Γνώστες του παρασκηνίου εξηγούν ότι «ήταν βήματα που όλοι ήξεραν ότι θα γίνουν, αλλά τα έκανε μόνος του».
Πολύ φτωχό το «πανέρι» του Νίκου Αναστασιάδη
Το «πανέρι» του Νίκου Αναστασιάδη θα είναι όμως αρκετά ρηχό. Με ένα χάρτη σαν εκείνο του Σχεδίου Ανάν και «καπάκι» την εκ περιτροπής προεδρία, που δεν υπήρχε στο Σχέδιο, θα είναι δύσκολο να πείσει πέρα από τους ήδη δεδομένους. Οι οποίοι όμως δεν είναι αρκετοί.
Ιδιαίτερο πρόβλημα θα έχει με την εκ περιτροπής προεδρία. Γιατί είναι πολύ ενοχλητική όχι μόνο επί της ουσίας, αλλά και συμβολικά. Η δικαιολόγηση ότι «την είχε ήδη δώσει στην τουρκική πλευρά ο Δημήτρης Χριστόφιας» δεν πείθει και πολλούς πέραν του επίσημου ΑΚΕΛ. Διότι και το ίδιο το κόμμα του προέδρου της Δημοκρατίας έχει τραβήξει κόκκινη γραμμή σε αυτό το θέμα, τόσο επί Δημήτρη Χριστόφια όταν ο ίδιος έκανε την αντιπολίτευση του ΔΗΣΥ, όσο και πολύ πρόσφατα.
Εξίσου πολλά ερωτηματικά θα συνοδεύουν μια πιθανή συμφωνία στη βάση της ιδέας για «Σύμφωνο Φιλίας» αντί εγγυήσεων. Διότι οι πληροφορίες είναι πως εάν η τουρκική πλευρά κάνει την «έκπληξη» και δεχτεί αυτή την πρόταση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών τότε, πρώτον, θα ζητήσει να συνδυασθεί με την αμερικανική πρόταση για τουρκική βάση στην Κύπρο και για παραμονή σημαντικής μερίδας του «Αττίλα» και, δεύτερο, θα τυγχάνει πάντοτε ερμηνείας ότι με ένα τέτοιο Σύμφωνο η Τουρκία είναι «εγγυήτρια» της ειρήνης και της σταθερότητας στην Κύπρο. Με τέτοιες προδιαγραφές και πάλι θα είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι ο πρόεδρος θα κρίνει «αποδεκτή για τον κόσμο» μια τέτοια συμφωνία. Και αν κάνει το λάθος να το πιστέψει, θα είναι από δύσκολο έως αδύνατο να πείσει και τον ίδιο τον κόσμο της Κύπρου.
Το «πανέρι» του Νίκου Αναστασιάδη θα είναι όμως αρκετά ρηχό. Με ένα χάρτη σαν εκείνο του Σχεδίου Ανάν και «καπάκι» την εκ περιτροπής προεδρία, που δεν υπήρχε στο Σχέδιο, θα είναι δύσκολο να πείσει πέρα από τους ήδη δεδομένους. Οι οποίοι όμως δεν είναι αρκετοί.
Ιδιαίτερο πρόβλημα θα έχει με την εκ περιτροπής προεδρία. Γιατί είναι πολύ ενοχλητική όχι μόνο επί της ουσίας, αλλά και συμβολικά. Η δικαιολόγηση ότι «την είχε ήδη δώσει στην τουρκική πλευρά ο Δημήτρης Χριστόφιας» δεν πείθει και πολλούς πέραν του επίσημου ΑΚΕΛ. Διότι και το ίδιο το κόμμα του προέδρου της Δημοκρατίας έχει τραβήξει κόκκινη γραμμή σε αυτό το θέμα, τόσο επί Δημήτρη Χριστόφια όταν ο ίδιος έκανε την αντιπολίτευση του ΔΗΣΥ, όσο και πολύ πρόσφατα.
Εξίσου πολλά ερωτηματικά θα συνοδεύουν μια πιθανή συμφωνία στη βάση της ιδέας για «Σύμφωνο Φιλίας» αντί εγγυήσεων. Διότι οι πληροφορίες είναι πως εάν η τουρκική πλευρά κάνει την «έκπληξη» και δεχτεί αυτή την πρόταση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών τότε, πρώτον, θα ζητήσει να συνδυασθεί με την αμερικανική πρόταση για τουρκική βάση στην Κύπρο και για παραμονή σημαντικής μερίδας του «Αττίλα» και, δεύτερο, θα τυγχάνει πάντοτε ερμηνείας ότι με ένα τέτοιο Σύμφωνο η Τουρκία είναι «εγγυήτρια» της ειρήνης και της σταθερότητας στην Κύπρο. Με τέτοιες προδιαγραφές και πάλι θα είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι ο πρόεδρος θα κρίνει «αποδεκτή για τον κόσμο» μια τέτοια συμφωνία. Και αν κάνει το λάθος να το πιστέψει, θα είναι από δύσκολο έως αδύνατο να πείσει και τον ίδιο τον κόσμο της Κύπρου.
Χωρίς καμία απάντηση στο θέμα των αποζημιώσεων, για ποια λύση μιλάμε;
Επίσης πολύ ανησυχητικό στην προσέγγιση «Αναστασιάδη-Έιντε-Ακιντζί» είναι το τεράστιο χάσμα της χρηματοδότησης. Πέρα από πολλά άλλα σημαντικά ζητήματα της οικονομίας, που στην πραγματικότητα δεν έχουν αντιμετωπισθεί ικανοποιητικά, ο ίδιος ο «λογαριασμός» του περιουσιακού είναι μια τεράστια τρύπα στα θεμέλια της λύσης, που όλοι κάνουν ότι δεν τη βλέπουν.
Ενώ το ερώτημα είναι πολύ πεζό και συγκεκριμένο. Ποιος θα καταβάλει τα οφειλόμενα σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους που δικαιολογημένα περιμένουν «εκείνη τη μέρα» με τη σκέψη παρηγοριάς «αφού δεν θα πάμε πίσω, τουλάχιστον να μας πληρώσουν για την περιουσία μας»; Πώς θα αντιδράσουν εαν καταλάβουν ότι δεν υπάρχει κανένας για να τους πληρώσει ή έστω ότι κανένας δεν ξέρει αν και πώς θα δοθεί κάποια αποζημίωση; Και γι’ αυτό το θέμα κάποιοι θερμοκέφαλοι της «συμφωνίας εδώ και τώρα» διαδίδουν από καιρό ότι «θα υπάρξουν εκπλήξεις».
Πέραν του ότι κάτι τέτοιο είναι πολύ ανεύθυνο, αν πρόκειται για εκπλήξεις παρόμοιες με εκείνη του εδαφικού που μας παίρνει πιο πίσω και από το Σχέδιο Ανάν, τότε οι προβλέψεις είναι πολύ δυσοίωνες.
Είναι πραγματικά καταπληκτικό ότι χωρίς καμιά ιδέα για το ποιος θα πληρώσει για τα δικαιώματα ιδιοκτησίας που, υποτίθεται, εξασφαλίστηκαν και περιμένουν να τα ασκήσουν οι πολίτες, παρουσιάζεται μια εικόνα ότι τα κρίσιμα θέματα είναι μόνο το εδαφικό και οι εγγυήσεις. Εάν τυχόν υπήρχε αύριο μια συμφωνία με αυτό το κενό, η νέα πορεία από τους πρώτους μήνες θα ήταν γεμάτη με απογοήτευση, πικρία και πιθανώς οργή. Και βέβαια με ένα καταιγισμό δικαστικών διεκδικήσεων.
Επίσης πολύ ανησυχητικό στην προσέγγιση «Αναστασιάδη-Έιντε-Ακιντζί» είναι το τεράστιο χάσμα της χρηματοδότησης. Πέρα από πολλά άλλα σημαντικά ζητήματα της οικονομίας, που στην πραγματικότητα δεν έχουν αντιμετωπισθεί ικανοποιητικά, ο ίδιος ο «λογαριασμός» του περιουσιακού είναι μια τεράστια τρύπα στα θεμέλια της λύσης, που όλοι κάνουν ότι δεν τη βλέπουν.
Ενώ το ερώτημα είναι πολύ πεζό και συγκεκριμένο. Ποιος θα καταβάλει τα οφειλόμενα σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους που δικαιολογημένα περιμένουν «εκείνη τη μέρα» με τη σκέψη παρηγοριάς «αφού δεν θα πάμε πίσω, τουλάχιστον να μας πληρώσουν για την περιουσία μας»; Πώς θα αντιδράσουν εαν καταλάβουν ότι δεν υπάρχει κανένας για να τους πληρώσει ή έστω ότι κανένας δεν ξέρει αν και πώς θα δοθεί κάποια αποζημίωση; Και γι’ αυτό το θέμα κάποιοι θερμοκέφαλοι της «συμφωνίας εδώ και τώρα» διαδίδουν από καιρό ότι «θα υπάρξουν εκπλήξεις».
Πέραν του ότι κάτι τέτοιο είναι πολύ ανεύθυνο, αν πρόκειται για εκπλήξεις παρόμοιες με εκείνη του εδαφικού που μας παίρνει πιο πίσω και από το Σχέδιο Ανάν, τότε οι προβλέψεις είναι πολύ δυσοίωνες.
Είναι πραγματικά καταπληκτικό ότι χωρίς καμιά ιδέα για το ποιος θα πληρώσει για τα δικαιώματα ιδιοκτησίας που, υποτίθεται, εξασφαλίστηκαν και περιμένουν να τα ασκήσουν οι πολίτες, παρουσιάζεται μια εικόνα ότι τα κρίσιμα θέματα είναι μόνο το εδαφικό και οι εγγυήσεις. Εάν τυχόν υπήρχε αύριο μια συμφωνία με αυτό το κενό, η νέα πορεία από τους πρώτους μήνες θα ήταν γεμάτη με απογοήτευση, πικρία και πιθανώς οργή. Και βέβαια με ένα καταιγισμό δικαστικών διεκδικήσεων.
hellasforce
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου