Όταν δεν μπορείς να αντιπαραταχθείς μπροστά στις υπέρτερες αριθμητικά και έτοιμες οργανωτικά και ψυχολογικά εχθρικές δυνάμεις, δεν σημαίνει ότι πρέπει να δεχθείς την ήττα.
Υπάρχει και ο δρόμος της κλεφτουριάς.
Η παλιά και δοκιμασμένη τακτική του κλεφτοπολέμου, που αποβλέπει στη συνεχή φθορά του εχθρού, μέχρι αυτός να εξαντληθεί.
Η ένδοξη Ιστορία μας για μια ακόμη φορά μας διδάσκει.
Έχοντας στο νου την σημερινή τραγική κατάσταση του έθνους μας, ας βάλουμε το μυαλό μας να δουλέψει, όσο θα διαβάζουμε το παρακάτω μικρό οδοιπορικό της κρίσιμης εκείνης περιόδου της Επανάστασης του ‘21, που οΙμπραήμ πασάς ήθελε να τελειώνει μια για πάντα με τους Έλληνες που «σήκωσαν κεφάλι». Και είχε τον τρόπο να το κάνει.
Ο αιγυπτιακός κίνδυνος
Το 1825 καταφθάνει στην Πελοπόννησο ο Ιμπραήμ με τις πολυάριθμες αιγυπτιακές δυνάμεις που είχαν οργανωθεί σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα για να καταπνίξει την επανάσταση.
Την ίδια στιγμή η κατάσταση στην Ελλάδα δεν εμπνέει καμία αισιοδοξία.
Πολύτιμες δυνάμεις του έθνους έχουν «σπαταληθεί» στον καταστροφικόεμφύλιο, ο στρατός παρουσιάζει σημάδια διάλυσης, η ψυχική ενότητα του λαού, κυρίως μετά την ρουμελιώτικη εισβολή στον Μοριά, έχει χαθείκαι ο φυσικός στρατιωτικός ηγέτης της Επανάστασης βρίσκεται φυλακισμένος.
Τον Μάιο του 1824 είχαν φθάσει οι πρώτες δυσάρεστες ειδήσεις για την εμπλοκή των Αιγυπτίων στον ελληνοτουρκικό πόλεμο. Η Επανάσταση στην Κρήτη είχε καταπνιγεί.
Και ενώ οι Έλληνες αδρανούσαν, Τούρκοι και Αιγύπτιοι καλά πληροφορημένοι για την ανώμαλη πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα συνέχισαν τις προετοιμασίες για ταυτόχρονη εισβολή στο ελληνικό ηπειρωτικό έδαφος.
Στις 11 και 12 Φεβρουαρίου 1825 τα πρώτα αιγυπτιακά στρατεύματα αποβιβάζονται στην Μεθώνη χωρίς να συναντήσουν καμία αντίσταση.
Οι κυριότεροι ηγέτες του Μοριά ήταν φυλακισμένοι και δεν βρέθηκαν στις θέσεις τους για να απωθήσουν ή ακόμα και να εκμηδενίσουν τον εισβολέα κατά τις πρώτες ώρες που θα ήταν εξασθενισμένος από το μακρινό ταξίδι.
Στις 7 Απριλίου οι ελληνικές δυνάμεις γνωρίζουν την ήττα στο Κρεμμύδι Πύλου. Στις 8 Μαΐου πέφτει η Σφακτηρία.
Στις 20 Μαΐου πέφτει ηρωικά στο Μανιάκι ο Παπαφλέσσας με τους 300 περίπου πιστούς πολεμιστές (οι υπόλοιποι είχαν φύγει από τον φόβο).
Στις 17 Μαΐου επιτέλους αποφυλακίζεται ο Κολοκοτρώνης. Ξεκινάει η τιτάνια προσπάθεια αναχαίτισης του Ιμπραήμ που προέλαυνε.
Στις 6 Ιουνίου ακολουθεί νέα ήττα των Ελλήνων στην μάχη της Τραμπάλας, στα υψώματα του χωρίου Ίσαρι της Μεγαλόπολης.
Μετά τη νέα ήττα η ελληνική άμυνα καταρρέει και οι περισσότεροι στρατιώτεςλιποτακτούν.
Οι Έλληνες μαχητές όσο εύκολα παρασύρονταν από ενθουσιασμό τόσο εύκολα υπέκυπταν στην πρώτη αντιξοότητα. Στις 11 Ιουνίου ο Ιμπραήμ εισέρχεται στην Τριπολιτσά και στις 12 φτάνει στα πρόθυρα του Ναυπλίου, θέλοντας να γίνει κύριος της πεδιάδας του Άργους.
Μέσα στο Άργος επικρατεί αναρχία, ενώ οι δεξαμενές του νερού είναι άδειες. Στις 13 Ιουνίου γίνεται η μάχη στους Μύλους Αργολίδας, όπου οι Έλληνες ηρωικά μαχόμενοι με τον Μακρυγιάννη και τον Υψηλάντη πετυχαίνουν την πρώτη στρατηγικής σημασίας νίκη.
Στις 1 με 2 Ιουλίου γίνεται μάχη στην Αλωνίσταινα Αρκαδίας, οι Αιγύπτιοι τρέπονται σε φυγή και οι ελπίδες του καταπτοημένου λαού του Μοριά αναζωογονούνται. Το αιγυπτιακό επιτελείο ζητά επειγόντως την ολοκληρωτική συντριβή των επαναστατικών δυνάμεων του κέντρου της Πελοποννήσου.
Ο Κολοκοτρώνης κατανοεί ότι είναι αδύνατη η αντιμετώπιση του Ιμπραήμ με άτακτα στρατεύματα. Καταδιωκόμενος από τους Αιγυπτίους φτάνει στα Λαγκάδια και από εκεί στην Στεμνίστα.
Την ίδια ώρα οι Αιγύπτιοι πυρπολούν και λεηλατούν τα γύρω χωριά, καταστρέφοντας ολοκληρωτικά την μισή επαρχία της Καρύταινας.
Η Αναγέννηση της Κλεφτουριάς
Ο Κολοκοτρώνης, από τη Στεμνίτσα όπου έχει καταφύγει, στέλνει συνεχώς επιστολές με οδηγίες και με διαταγές για στρατολογία.
Εκεί αποφασίζει να εφαρμόσει την παλαιά και δοκιμασμένη τακτική των κλεφτών, αποβλέποντας στη συνεχή φθορά του εχθρό, μέχρι να τον εξαντλήσει. Έτσι, ο Κολοκοτρώνης είναι ο πρώτος Έλληνας στρατηγός που διετύπωσε τις θεωρητικές αρχές του κλεφτοπολέμου, τις οποίες ακολούθησε με προσήλωση σε όλη τη διάρκεια του πολέμου. Ήταν η πρώτη φορά που εφαρμόσθηκε συστηματικά στην επαναστατημένη Ελλάδα ο κλεφτοπόλεμος.
Νύκτα και μέρα εφορμούν από τα πιο απίθανα σημεία οι Έλληνες χωρικοί και επιτίθενται στις φρουρές που ο Ιμπραήμ είχε εγκαταστήσει σε επίκαιρα σημεία για να εξασφαλίζει τις συγκοινωνίες καθώς και στις συνοδευτικές φάλαγγες των εφοδιοπομπών προξενώντας σ’ αυτές μεγάλες φθορές.
Αμέσως μετά εξαφανίζονται. Ιδιαίτερα διακρίνονται στον κλεφτοπόλεμο οι βοσκοί της Καρύταινας, που ήταν άριστοι γνώστες της περιοχής.
Οι Αιγύπτιοι βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Τις νύκτες πολλοί στρατιώτες αρνούνται να αναλάβουν υπηρεσία σκοπού, τρέμοντας την ιδέα επίθεσης από τους επαναστάτες. Ιδιαίτερα αγαπημένο στόχο των Ελλήνων «ελεύθερων σκοπευτών» αποτελούν οι Ευρωπαίοι αξιωματικοί, που διακρίνονταν από τις φανταχτερές στολές τους.
Πολλοί Γάλλοι αξιωματικοί ξαναζούν τον εφιάλτη της υποχώρησης της Μεγάλης Στρατιάς από τη Ρωσία, όπου οι γαλλικές μονάδες δέχονταν καθημερινά φονικότατες επιθέσεις από έφιππους Κοζάκους.
Βέβαια, η τακτική αυτή καταπονεί ιδιαίτερα και τους Έλληνες. Για τους επαναστάτες αρχίζει μια σκληρή ζωή, με δυσχέρειες διατροφής και με ασταμάτητες πορείες που πολλές φορές τους στερούν τον ύπνο για ολόκληρες εβδομάδες.
Μοναδική παρηγοριά για τους σκληροτράχηλους πολεμιστές είναι το περίφημο κλέφτικο τραγούδι που αντιλαλεί και πάλι στις δυσπρόσιτες βουνοκορφές του Μόριά.
Τον Ιούλιο παραχωρείται το δικαίωμα στρατολόγησης στον Κ. Δεληγιάννη και στον Ιωάννη Κολοκοτρώνη, ενώ κάθε άλλος που επιθυμεί να στρατολογήσει θα πρέπει να τεθεί κάτω από τις διαταγές του Κολοκοτρώνη. Με τη διεύρυνση της δικαιοδοσίας του η κυβέρνηση έδειχνε ότι τον περιέβαλλε ακόμη με εμπιστοσύνη.
Στο μεταξύ οι αιγυπτιακές επιδρομές συνεχίζονται. Ιδιαίτερα, μια επιδρομή προς τον κάμπο της Χοτούσας, Κανδύλας και Λεβιδίου έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή δεκάδων χωριών, την αιχμαλωσία πολλών κατοίκων και την αρπαγή 10.000 γιδοπροβάτων.
Ο Ιμπραήμ έδινε ιδιαίτερη προσοχή στην αιχμαλωσία παιδιών και γυναικών, καθώς του απέφερε τεράστια κέρδη η πώλησή τους στα σκλαβοπάζαρα της Τύνιδας, του Αλγεριού και της Αλεξάνδρειας.
Στο μεταξύ, στα Βέρβενα συγκεντρώνονται 4.000 επαναστάτες με αρχηγούς τον Υψηλάντη, τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη και τον Κολοκοτρώνη. Και το νέο αυτό στρατόπεδο όμως δεν σταθεροποιείται.
Ο Ιμπραήμ επιτίθεται με 8.000 άνδρες και αναγκάζει τους Έλληνες να διασκορπισθούν για να αποφύγουν την κύκλωση. Παρά λίγο μάλιστα να τελειώσει εκεί οριστικά η υπόθεση της Επανάστασης, καθώς κινδύνεψαν να συλληφθούν ο Γέρος και ο Υψηλάντης.
Σε λίγες ημέρες, συστήνεται νέο στρατόπεδο στην περιοχή καθώς και άλλο στον Άγιο Πέτρο και γενικός αρχηγός τους ορίζεται ο Κολοκοτρώνης.
Ο Έλληνας στρατηγός συγκροτεί επιτροπές με καθήκοντα τη μισθοδοσία, την τροφοδοσία και την προμήθεια πολεμικού υλικού στα στρατόπεδα. Παράλληλα, στέλνει οδηγίες στους κατά τόπους πολιτικούς και στρατιωτικούς για τη συγκέντρωση εφοδίων και για τη διενέργεια στρατολογίας.
Ο Κολοκοτρώνης δεν ξεχωρίζει μόνο για τις αναμφισβήτητες στρατηγικές του ικανότητες, αλλά και για την ιδιαίτερη φροντίδα του σε ό,τι αφορούσε την επιμελητεία του επαναστατικού στρατεύματος.
Οι συγκεντρωμένοι Έλληνες στον Άγιο Πέτρο ξεπερνούν τους 5.000, είναι όμως τόσο τρομοκρατημένοι από τις συντριπτικές ήττες, που δεν τολμούν να πολεμήσουν τους Αιγυπτίους κατά παράταξη.
Εφαρμόζουν μόνο την τακτική του κλεφτοπολέμου, στην οποία διακρίνονταικαι αποκτούν σιγά - σιγά θάρρος.
Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση, ανήσυχη από την παράταση των επιχειρήσεων, πιέζει τον Κολοκοτρώνη, και για την ψυχολογική ανάταση του λαού, να προβεί σε μια αποφασιστική σύγκρουση.
Ο Έλληνας στρατηγός στα απομνημονεύματά του δικαιολόγησε τη στάση του. Ο Ιμπραήμ, κατέχοντας το κέντρο του Μόριά, δεν επέτρεπε τη σύσταση ελληνικού στρατοπέδου, δυναμικού τουλάχιστον 10.000 ανδρών, ώστε να αντιπαραταχθούν οι Έλληνες με ίσες δυνάμεις απέναντι του.
Επιπλέον, οι ελληνικές απώλειες, σε μια κατά παράταξη μάχη, δύσκολα θα μπορούσαν να αναπληρωθούν, ενώ ο Ιμπραήμ μπορούσε να βασίζεται στιςσυνεχείς ενισχύσεις που λάμβανε από τον πατέρα του.
Παρά τη δυσφορία της κυβέρνησης, τα αποτελέσματα του κλεφτοπολέμου είναι καταστρεπτικά για τον Ιμπραήμ, ο οποίος, οργισμένος για τις απώλειες του στρατού του, καλεί τον Κολοκοτρώνη να αναμετρηθούν οι δύο αντίπαλοι στρατοί σε μάχη κατά παράταξη.
Ο Γέρος απαντά πως είναι κωμικό να θέλει με οργανωμένο στρατό να πολεμήσει εναντίον ατάκτων. Αντιπροτείνει όμως να συγκεντρώσει 500 η 1.000 επίλεκτους στρατιώτες του και ο Ιμπραήμ άλλους τόσους δικούς του και να πολεμήσουν. Ακόμη, δηλώνει πρόθυμος και να μονομαχήσει μαζί του. Ο Αιγύπτιος αρχηγός δεν απαντά σε αυτές τις προτάσεις.
Οδοιπορικό με υλικό από την μονογραφία «Θεόδωρος Κολοκοτρώνη – Η πολυτάραχη ζωή και δράση του ηγέτη της Επανάστασης», σε κείμενο του ιστορικού Νίκου Γιαννόπουλου, εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ
attika nea
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου