Νέα λίστα «ανοικτού τέλους» από Ερντογάν προς Γιούνκερ
Νέα «λίστα δώρων», σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, αναμένεται σύμφωνα με πληροφορίες του «Φιλελεύθερου» να υποβάλει η Άγκυρα προς τις Βρυξέλλες, ως αντάλλαγμα προκειμένου να παραχωρήσει τη συγκατάθεσή της για έγκριση του «Σχεδίου Δράσης», επί του μείζονος ζητήματος της προσφυγικής κρίσης.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι το δίδυμο Ερντογάν-Νταβούτογλου, από θέση ισχύος και με ανανεωμένη εντολή διακυβέρνησης, αναμένεται να καταστήσει σαφές προς τις Βρυξέλλες ότι η λίστα ανταλλαγμάτων που διεκδικεί η Άγκυρα είναι «ανοικτού τέλους» (open-ended) και ότι θα συμπληρώνεται αναλόγως των τουρκικών αναγκών, όσο προχωρά η «συνεργασία» με την Ευρωπαϊκή Ένωση στο προσφυγικό. Με άλλα λόγια, για κάθε βήμα, θα επιδιώκεται η εξασφάλιση νέων ανταλλαγμάτων.
Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, στο πλαίσιο αυτό, η Άγκυρα αναμένεται να διευκρινίσει προς τις Βρυξέλλες ότι τα 3 δισ. ευρώ που εμφανίζεται πρόθυμη να δώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τη παραμονή των 2,2 εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων στην Τουρκία, «καλύπτουν μόνο τις αυστηρώς τρέχουσες ανάγκες» και ότι «ενδέχεται να απαιτηθούν μεγαλύτερα ποσά». Η θέση αυτή της τουρκικής Κυβέρνησης θα γνωστοποιηθεί και απευθείας στον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, στο πλαίσιο των επαφών που θα έχει ο Πρόεδρος της Κομισιόν με την τουρκική πολιτειακή ηγεσία, στο περιθώριο της Συνόδου των G20, που θα πραγματοποιηθεί στις 15-16 Νοεμβρίου, στην Αττάλεια.
Πέραν από τη διασφάλιση «συνεχούς οικονομικής στήριξης» από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Τουρκία θα επιδιώξει να εξασφαλίσει «ξεκάθαρη δέσμευση» των Βρυξελλών, σε τρία ακόμη υπό διεκδίκηση ανταλλάγματα:
1. Στη διασφάλιση του ξεπαγώματος τεσσάρων εκ των έξι διαπραγματευτικών κεφαλαίων της Τουρκίας που πάγωσε μονομερώς η Κυπριακή Δημοκρατία το 2009 (με γραπτή δήλωση του τότε ΥΠΕΞ Μάρκου Κυπριανού στα πρακτικά του Συμβουλίου). Ήδη, η Κομισιόν, με επίσης γραπτή δήλωση του Επιτρόπου διεύρυνσης Γιοχάνες Χαν, έχει δεσμευτεί προς την Άγκυρα ότι μέχρι τον Μάρτιο 2016 θα υποβάλει ανανεωμένη πρόταση για άνοιγμα του κεφαλαίου 26 (Παιδεία-Πολιτισμός), ανανεωμένα κριτήρια για προώθηση των κεφαλαίων 23 (Θεμελιώδη Δικαιώματα) και 24 (Δικαιοσύνη), καθώς και εισήγηση για προώθηση του κεφαλαίου 15 (Ενέργεια). Η Λευκωσία διατηρεί βεβαίως δικαίωμα άσκησης βέτο, αν και η κίνηση της Κομισιόν εκτιμάται ότι θα προκαλέσει τσουνάμι πιέσεων από τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών που θεωρούν ότι πρέπει με κάθε θυσία να εξασφαλιστεί η συνεργασία της Τουρκίας στο προσφυγικό.
2. Αν και το Κυπριακό δεν περιλαμβάνεται επί του παρόντος στα επίσημα ανταλλάγματα που ζητά η Τουρκία, όπως πληροφορούμαστε έχει ήδη επισημανθεί προς τις Βρυξέλλες ότι θα πρέπει να επιδείξουν «κατανόηση» (understanding) επί των τουρκικών θέσεων, για διατήρηση των εγγυήσεων και για παρεκκλίσεις από το κεκτημένο σε ζητήματα περιουσιών και επανεγκατάστασης Ελληνοκυπρίων προσφύγων. Άλλωστε, όπως αποκάλυψε ο «Φ», η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέστη κοινωνός των εν λόγω αιτημάτων της Τουρκίας, όχι μόνο από το τουρκικό ΥΠΕΞ αλλά από τον Ειδικό Σύμβουλο του Γενικού Γραμματέα ΟΗΕ, Έσπεν Μπαρθ Άιντα, ο οποίος αισθάνθηκε την ανάγκη να πλασάρει τις τουρκικές αξιώσεις στις Βρυξέλλες, κάνοντας λόγο για διατήρηση των εγγυήσεων της Τουρκίας μετά τη λύση του Κυπριακού, για «κάποιο χρονικό διάστημα», το οποίο απέφυγε να προσδιορίσει, για λόγους που μόνο ο ίδιος γνωρίζει.
3. Μια συγκεκριμένη ημερομηνία, «πριν από το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2016», για έναρξη της διαδικασίας ελευθέρωσης των ευρωπαϊκών θεωρήσεων διαβατηρίων για Τούρκους πολίτες. Όπως πληροφορείται ο «Φιλελεύθερος», η Άγκυρα θέλει ξεκάθαρη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ελευθέρωση «όλων των θεωρήσεων» πριν το τέλος του προσεχούς Ιουνίου, ενώ ο κ. Γιούνκερ (χωρίς να έχει ζητήσει τη συγκατάθεση των κρατών-μελών), διαπραγματεύεται (μέσω του Αντιπροέδρου της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς) μια σταδιακή ελευθέρωση των θεωρήσεων, «αρχικά για Τούρκους επιχειρηματίες», θεωρώντας ότι την Άνοιξη του 2016 θα μπορούσε να καταγραφεί η «πρόοδος» και να μπουν οι βάσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Σημειώνεται ότι και στο συγκεκριμένο ζήτημα υπάρχει «κυπρογενής εμπλοκή», καθώς προϋπόθεση για την ελευθέρωση των ευρωπαϊκών θεωρήσεων διαβατηρίων αποτελεί η εφαρμογή της Συμφωνίας Επανεισδοχής Παρανόμων Μεταναστών, κάτι που η Τουρκία δεν προτίθεται να υλοποιήσει στην περίπτωση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Άγκυρα έχει μάλιστα γνωστοποιήσει προς την Κομισιόν την εν λόγω απόφασή της, διά επιστολής.
4. Η Τουρκία ζητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση να τοποθετηθεί υπέρ της δημιουργίας μιας ζώνης ασφαλείας εντός του Ιράκ (80 χιλιόμετρα μήκος και 40 χιλιόμετρα πλάτος), κάτι που οι Βρυξέλλες προσανατολίζονται να πράξουν, αν και η απόφαση για ένα τέτοιο ζήτημα θα πρέπει να ληφθεί σε επίπεδο Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Προτεραιότητα το «φρέσκο χρήμα»
Πληροφορίες του «Φιλελεύθερου» αναφέρουν ότι στην έκτακτη Σύνοδο της Βαλέτας, στις 12 Νοεμβρίου (3 μέρες πριν το ταξίδι του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στην Τουρκία), θα επιχειρηθεί περαιτέρω δέσμευση των κρατών-μελών έναντι της Άγκυρας, παρά το γεγονός ότι έχουν ήδη αναλάβει την υποχρέωση «επανενεργοποίησης» της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας και την παροχή οικονομικής στήριξης στη χώρα για το προσφυγικό.
Οι Βρυξέλλες αναμένεται να ζητήσουν από τα κράτη-μέλη να ενεργήσουν άμεσα και να βάλουν το χέρι στην τσέπη για να συμπληρωθεί το ποσό των 3 δισ. ευρώ που ζητά η Τουρκία (ως πρώτη πλέον δόση) για τη διατήρηση των 2,2 εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων στη χώρα.
Η Κομισιόν αναμένεται να διαθέσει περί τα 500 εκατ. ευρώ από τον υφιστάμενο κοινοτικό προϋπολογισμό, αλλά το υπόλοιπο κονδύλι αναμένεται να συμπληρωθεί με φρέσκο χρήμα που θα διαθέσουν τα 28 κράτη-μέλη.
Δέλεαρ για τη συμμετοχή των κρατών-μελών στην οικονομική στήριξη της Τουρκίας, αποτελεί η δέσμευση του κ. Γιούνκερ ότι θα προχωρήσει σε «ελαστική ερμηνεία» του «Συμφώνου Σταθερότητας» για όσα κράτη-μέλη βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Δηλαδή, η Κομισιόν θα ερμηνεύει χαλαρά τις υπερβάσεις του δημοσίου ελλείμματος και του χρέους ενός κράτους-μέλους, το οποίο προφανώς δεν θα υπόκειται σε κυρώσεις.
Σημειώνεται, ότι το «Σύμφωνο Σταθερότητας» θεωρείτο μέχρι τώρα «ευαγγέλιο» για την Κομισιόν, ενώ η καταστρατήγησή του εκλαμβάνετο ως «μεγάλη αμαρτία» και ως εκ τούτου, δεν ήταν καν προς συζήτηση. Στην περίπτωση, όμως, της Τουρκίας, όλα φαίνεται να ξεχειλώνουν…
Ανοίγει το κεφάλαιο 17
Το πρώτο δείγμα γραφής της Ε.Ε. επί της δέσμευσης για «επανενεργοποίηση» της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας μεταφράζεται σε ξεπάγωμα του κεφαλαίου 17 για την «Οικονομική και Νομισματική Πολιτική», το οποίο είχε μπλοκάρει μονομερώς ο Νικολά Σαρκοζί, το 2007, αλλά αποφάσισε να «ελευθερώσει» ο διάδοχός του, Φρανσουά Ολάντ, αίροντας το γαλλικό βέτο.
Το εν λόγω κεφάλαιο αναμένεται να ανοίξει επί Λουξεμβουργιανής Προεδρίας, πριν το τέλος του τρέχοντος έτους, με πιθανότερο χρονικό σημείο σύγκλησης Διακυβερνητικής Διάσκεψης τις αρχές Δεκεμβρίου.
Το κεφάλαιο 17 συζητείται ήδη στην αρμόδια ομάδα εργασίας και όπως πληροφορούμαστε έχουν περιληφθεί τρία κριτήρια (benchmarks) που αφορούν στο κλείσιμό του, εκ των οποίων και ένα που ενσωματώθηκε κατόπιν απαίτησης της Λευκωσίας και κρίνεται ότι καλύπτει τις κυπριακές θέσεις.
Σημειώνεται ότι η Οικονομική και Νομισματική Πολιτική δεν περιλαμβάνεται στα έξι κεφάλαια που πάγωσε μονομερώς η Κυπριακή Δημοκρατία το 2009, ούτε στα οκτώ κεφάλαια που επίσης μπήκαν στο ψυγείο, με ομόφωνη κοινοτική απόφαση, το 2006, λόγω της άρνησης της Τουρκίας να εφαρμόσει το Πρωτόκολλο και να ανοίξει τα λιμάνια της προς την Κυπριακή Δημοκρατία.
Υπενθυμίζεται ότι η απόφαση του κ. Σαρκοζί να παγώσει το κεφάλαιο 17 λήφθηκε επί Γερμανικής Προεδρίας (2007) και, όπως είχαμε δημοσιεύσει τότε, ο πρώην ηγέτης της Γαλλίας θεωρούσε ότι η Οικονομική και Νομισματική Πολιτική είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη δυνατότητα ενός υποψηφίου κράτους-μέλους να ενταχθεί πλήρως στην ευρωπαϊκή οικογένεια και να υιοθετήσει το κοινό νόμισμα, δηλαδή το ευρώ. Ο κ. Σαρκοζί θεωρούσε ότι η Τουρκία δεν πληρούσε αυτές τις προϋποθέσεις και ως εκ τούτου αποφάσισε να παγώσει μονομερώς την Οικονομική και Νομισματική Πολιτική και άλλα τέσσερα διαπραγματευτικά κεφάλαια, τα οποία ελευθερώνει σταδιακά ο Φρανσουά Ολάντ.
Ανταπόκριση: Παύλος Ξανθούλης, Βρυξέλλες
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου